Η ευρωπαϊκή διάσταση στην εκπαίδευση ως λόγος και εφαρμογή (1957-2007)

Abstract

Σκοπός της έρευνας είναι να εξετάσει το λόγο για την ευρωπαϊκή διάσταση στην ιστορική του προοπτική και να διερευνήσει με επίκεντρο τις αντιλήψεις των Κυπρίων εκπαιδευτικών προϋποθέσεις εφαρμογής της ΕΔΕ στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση της Κύπρου. Η μεθοδολογία αυτή της εργασίας συμπεριλαμβάνει δύο προσεγγίσεις: Επιχειρείται πρώτα μια κειμενική προσέγγιση, με βάση τα Κοινοτικά κείμενα, καθώς και προγράμματα ευρωπαϊκών χωρών, με στόχο την εξαγωγή συμπερασμάτων και την πληρέστερη διερεύνηση σχετικά με την έννοια και τις συνιστώσες της Ευρωπαϊκής Διάστασης στην Εκπαίδευση στον επίσημο Κοινοτικό λόγο. Η δεύτερη προσέγγιση αφορά μια πτυχή της εφαρμογής της ΕΔΕ, τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών. Οι απόψεις των Κυπρίων εκπαιδευτικών διερευνώνται μέσω ενός ερωτηματολογίου, η ανάπτυξη του οποίου στηρίχθηκε κυρίως στη βιβλιογραφική ανασκόπηση, και συγκρίνονται με τα αποτελέσματα της κειμενικής προσέγγισης. Τα αποτελέσματα σκιαγραφούν την ανάπτυξη του κοινοτικού ενδιαφέροντος για την εκπαίδευση από το μηδέν ως την ενεργό εμπλοκή μέσα από τέσσερις περιόδους εξέλιξης. Ο στόχος να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη οικονομία της γνώσης ως το 2010 επηρεάζει τις εκπαιδευτικές εμφάσεις, αλλά αποτελεί και πηγή επικρίσεων. Η ΕΔΕ είναι μια δυναμική και εξελισσόμενη έννοια την υπερπήδηση της στενής εθνοκεντρικής προσέγγισης και δίνει έμφαση στις ευρωπαϊκές αξίες και στάσεις, στην ενεργό πολιτότητα σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και οικουμενικό επίπεδο, καθώς και σε μια ευέλικτη και πολυεπίπεδη ταυτότητα. Η ΕΔΕ προωθείται διαθεματικά αλλά και με δράσεις εκτός επίσημου προγράμματος. Οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών είναι πολύ θετικές για τις ευρωπαϊκές αξίες, την πολλαπλή ταυτότητα και την ανάγκη αλλαγών. Οι προτεραιότητές τους είναι περισσότερο πολιτικές-πολιτιστικές παρά οικονομικές. Υπάρχει ευαισθησία για συγκεκριμένα θέματα.

This study aims at investigating the word on the European Dimension in Education in its historic perspective and to investigate (centering on Cypriot teachers attitudes) its presuppositions of applying it in the Cyprus primary education. Methodology involves two approaches: A textual analysis approach examines European papers and programs in order to extract conclusions and enhance investigation about the EDE and its components. The second approach involves the examination of Cypriot primary school teachers’ attitudes on EDE and related issues through a questionnaire answered by 322 participants (64% response). Findings from the first approach reveal that the Community interest and involvement in education evolved (in four distinct periods) from nearly zero to highly active though mostly indirect contribution. 2010 is set as a landmark for achieving European educational goals. Critics suggest that economy dominates EU priorities and policies, while political, cultural and humanistic goals are not given due attention in practice. The EDE is a dynamic and evolving concept, which has to do with education in Europe, about Europe and for Europe. It helps eliminate a narrow ethnocentric view and emphasizes European values and attitudes, active citizenship at the local, the national, the European and global levels, and a flexible, multilevel sense of identity. The EDE should be sought through cross-curricular and extra-curricular activities. Cypriot teachers realize the need for change and are very positive towards European values. They believe that the simultaneous cultivation of both a national and a European identity is both feasible and desirable. Their priorities are more political and cultural than economical. There are some sensitive issues that cause strong disagreements among teachers. Years of service, position held and gender are not significant sources of disagreement.