Η διαμόρφωση της γονεϊκής εμπλοκής και η επίδραση της στη γνωστική ανάπτυξη και στην ψυχολογική προσαρμογή του παιδιού

Abstract

Στόχος της έρευνας Η παρούσα έρευνα είχε ως στόχο να διερευνήσει τους παράγοντες που συμβάλλουν στη διαμόρφωση της γονεϊκής εμπλοκής καθώς και την επίδραση της γονεϊκής εμπλοκής στην ανάπτυξη των γνωστικών ικανοτήτων του παιδιού, των αυτοαναπαραστάσεων του και της ψυχολογικής του προσαρμογής. Μεθοδολογία Στην έρευνα συμμετείχαν 390 παιδιά και οι μητέρες τους. Τα παιδιά διακρίνονται σε δύο ηλικιακές ομάδες, μια με μέσο όρο ηλικίας τα 11 και μια τα 14 χρόνια. Στο συνολικό δείγμα των παιδιών, το οποίο επιλέγηκε με τη μέθοδο της κατά συστάδες τυχαίας δειγματοληψίας, το 51% ήταν κορίτσια και το 49% αγόρια. Οι μητέρες των παιδιών προέρχονται από όλα τα κοινωνικά και οικονομικό στρώματα της Κύπρου καθώς με βάση τα κριτήρια της έρευνας το 16.4% των μητέρων προέρχεται από χαμηλό Κοινωνικοοικονομικό Επίπεδο, το 65.4% από μεσαίο και το 18.2% από υψηλό. Για την συλλογή των δεδομένων της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν εργαλεία τα οποία παρουσιάζουν ικανοποιητικούς δείκτες εγκυρότητας και αξιοπιστίας και που έχουν χρησιμοποιηθεί και σε προηγούμενες έρευνες. Τα παιδιά συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο του Γονεϊκού Στυλ, το ερωτηματολόγιο Δυνατοτήτων και Δυσκολιών που εξετάζει την ψυχολογική προσαρμογή του παιδιού, το Τεστ Γνωστικής Ανάπτυξης και το Ερωτηματολόγιο Αυτοαναπαραστάσεων των Γνωστικών τους Ικανοτήτων. Οι μητέρες, συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο της Γονεϊκής Εμπλοκής, το Ερωτηματολόγιο της Προσωπικότητας, το Ερωτηματολόγιο της Προσκόλλησης και το Ερωτηματολόγιο Γονεϊκής Απόδοσης της Ανάπτυξης της Ευφυίας του Παιδιού. Αποτελέσματα Το μοντέλο δομικών εξισώσεων που εξετάστηκε στην έρευνα αποδεικνύει ότι η γονεϊκή εμπλοκή συνδέεται με την προσωπικότητα της μητέρας και το στυλ προσκόλλησης της. Φαίνεται ότι τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως η δεκτικότητα σε νέες εμπειρίες, η ευσυνειδησία, η προσήνεια και η εξωστρέφεια διαμορφώνουν τη γονεϊκή εμπλοκή. Επίσης, ο νευρωτισμός της μητέρας συμβάλλει στη διαμόρφωση αυτή. Ακόμη, το στυλ προσκόλλησης της μητέρας αποτελεί παράγοντα διαμόρφωσης της γονεϊκής εμπλοκής. Ως προς τις επιδράσεις της γονεϊκής εμπλοκής, φαίνεται ότι αυτές αφορούν τις αυτοαναπαραστάσεις του παιδιού καθώς και την προσαρμογή του, όχι όμως και την επάρκεια των γνωστικών του ικανοτήτων. Περαιτέρω επαγωγικές αναλύσεις δείχνουν ότι το ψυχολογικό προφίλ της μητέρας καθορίζει την ανάπτυξη του παιδιού, ταυτόχρονα όμως και η αναπτυξιακή κατάσταση του παιδιού καθορίζει τις συμπεριφορές της μητέρας.

Purpose of the research The present research aimed at investigating the factors that are related in the formation of parental involvement and the effects of parental involvement on children's developmental outcomes. Method The participants were 390 children and their mothers. The children were divided into two age groups; one with mean age of 11 years and another with a mean age of 14 years. From the total sample of children which was selected through random cluster sampling 51% of the children were females and 49% were males. The children's mothers come from all social and economic strata of Cyprus since based on the research criteria 16.4% of the participating mothers come from low socio-economic status, 65.4% come from middle socio-economic status and 18.2% come from high socio-economic status. A battery of valid and reliable instruments was used as means for data collection. The children completed the Parenting Style Questionnaire, the Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ), the Cognitive Development Test, and the Self-Representations Questionnaire. The mothers completed the Parental Involvement Questionnaire, The Five Factor Personality Inventory, the Attachment Style Questionnaire, and the Parental Attributions of Childs Intellectual Development Questionnaire. Results The structural equation model that was tested proves that parental involvement is related to maternal personality and attachment factors. It appears that personality traits such as openness to experience, conscientiousness, agreeableness, and extraversion contribute in the formation of parental involvement. Also, mother's neuroticism contributes in that process. Moreover, both anxious/avoidant and secure attachment styles are related to the formation of parental involvement. Parental involvement is related to the child's developmental outcomes, particularly in the areas of self-representations and psychological adjustment. Involvement is not however related to the child's cognitive abilities. Further analyses show that the psychological profile of the mother determines the child's developmental outcomes but at the same time the current developmental attributes of the child determine the behaviors that are adopted by mothers.