Η σχέση της μετασχηματιστικής ηγεσίας με την επαγγελματική ικανοποίηση, τα κίνητρα για μάθηση, την εμπιστοσύνη στον ηγέτη και την αφοσίωση των εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση της Κύπρου

Abstract

Τα τελευταία χρόνια η μετασχηματιστική ηγεσία αποτελεί ένα θέμα που απασχολεί τις έρευνες σε διάφορους τομείς, μεταξύ των οποίων και η εκπαίδευση. Βρέθηκε να έχει επίδραση στις αντιλήψεις και τη συμπεριφορά των εκπαιδευτικών, ενώ συνδέεται με την αφοσίωση των εργαζομένων σε κάθε οργανισμό, την εμπιστοσύνη τους απέναντι στον ηγέτη, την επαγγελματική τους ικανοποίηση και τα κίνητρα τους για μάθηση. Στην εκπαίδευση φαίνεται να επιδρά στις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για τις συνθήκες που επικρατούν στη σχολική μονάδα, την αφοσίωσή τους απέναντι στην αλλαγή και τη μάθηση στον οργανισμό. Λαμβάνοντας υπόψη τα ευρήματα ερευνών στην Κύπρο αλλά και στο διεθνή χώρο, σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η εξέταση της σχέσης της μετασχηματιστικής ηγεσίας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση της Κύπρου με την εμπιστοσύνη των εκπαιδευτικών απέναντι στον ηγέτη τους, τα κίνητρα μάθησης των εκπαιδευτικών, την αφοσίωση των εκπαιδευτικών προς την εργασία τους, καθώς και την επαγγελματική τους ικανοποίηση. Έγινε συνδυασμός ποσοτικής και ποιοτικής μεθοδολογίας, για να δοθεί η δυνατότητα εμβάθυνσης στο θέμα και απάντησης των βασικών ερευνητικών ερωτημάτων. Στο ποσοτικό μέρος της έρευνας έλαβαν μέρος 302 εκπαιδευτικοί από 24 δημοτικά σχολεία της Κύπρου. Σε σχέση με το ποιοτικό μέρος συμμετείχαν 32 εκπαιδευτικοί από 8 σχολεία. Ειδικότερα, χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια για να εξεταστούν και να εντοπιστούν οι σχέσεις μεταξύ των μεταβλητών, καθώς και οι διευθυντές που λειτουργούν μετασχηματιστικά και μη μετασχηματιστικά. Ακολούθως διεξήχθηκαν ημιδομημένες συνεντεύξεις σε τέσσερα σχολεία με μετασχηματιστικό και σε άλλα τέσσερα με μη μετασχηματιστικό ηγέτη. Διαπιστώθηκε ότι η μετασχηματιστική ηγεσία επιδρά στην εμπιστοσύνη των εκπαιδευτικών στον ηγέτη σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με τις υπόλοιπες μεταβλητές της έρευνας. Στα πλαίσια των συνεντεύξεων εντοπίστηκε ότι η μετασχηματιστική ηγεσία επιδρά στην εμπιστοσύνη, στην επαγγελματική ικανοποίηση, στην αφοσίωση και στα κίνητρα μάθησης των εκπαιδευτικών. Κάτι τέτοιο συμφωνεί και με ευρήματα άλλων ερευνών που παρουσιάστηκαν στην βιβλιογραφική ανασκόπηση. Ωστόσο με βάση τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας αλλά και με τη βιβλιογραφία δεν αρκεί η μετασχηματιστική ηγεσία από μόνη της. Χρειάζεται να συνδυαστεί με άλλα στυλ ηγεσίας ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα και η ικανοποίηση των εκπαιδευτικών από την εργασία τους. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας είναι σημαντικά σε σχέση με την επιμόρφωση και κατάρτιση των μελλοντικών αλλά και των εν υπηρεσία διευθυντών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Κύπρου. Στο τέλος γίνονται εισηγήσεις για θέματα εκπαιδευτικής πολιτικής και για διεξαγωγή νέων ερευνών στον τομέα της εκπαιδευτικής διοίκησης.

In the last few years, transformational leadership constitutes a subject that occupies the research in various sectors including education. International research found that transformational leadership has an effect in the perceptions and the behavior of teachers. Also, it is connected with the teachers’ commitment to their job, their job satisfaction and their motivation to learn. In education it was found to affect the perceptions of teachers for the conditions in their schools, their commitment towards change and learning in the organization. Taking into account the results of local and international research, the aim of the present study was the examination of the relationship of transformational leadership with teachers’ job satisfaction, their motivation to learn, their trust to their school leadership and teachers’ commitment to their job in primary education of Cyprus. The research used a combination of quantitative and qualitative methodology. Thus, the sample in the quantitative part consisted of 302 teachers from 24 primary education schools in Cyprus, in order to answer the research questions. In the qualitative part the sample included 32 teachers from eight primary education schools. A questionnaire was used to collect the quantitative data, whereas the qualitative data were collected through semi structured interviews. Specifically, interviews were conducted in for schools with transformational leadership and in four schools with no transformational leadership. It was found that transformational leadership affects the trust of teachers to their leader in greater degree than the other variables of the research. Also, through the interviews it was found that transformational leadership affects the teachers’ commitment to their job, their job satisfaction and their motivation to learn. However, transformational leadership is not the unique variable that effects the above variables. Teachers in schools with no transformational leader stated that they were satisfied, committed and motivated to learn. This suggests that transformational leadership may have an effect to all these variables but there is a need to be combined to other leadership styles in order to ensure the improvement and change in schools. This finding confirms previous studies supporting the need of combining transformational leadership with other leadership styles such as instructional leadership. The results of the present study are important for the training of future school managers in the area of primary education of Cyprus. Finally, the present study gives some suggestions for further research in the sector of educational administration.