Cognitive and affective mechanisms of illness anxiety : How do illness-anxious individuals process health-threatening

Abstract

Η επεξεργασία πληροφοριών απειλητικών για την υγεία παίζει σημαντικό ρόλο στο μηχανισμό ανάπτυξης και συντήρησης του άγχους υγείας/ασθένειας, το οποίο ορίζεται ως η ανησυχία για την ύπαρξη μιας σοβαρής ιατρικής πάθησης παρά την αντίθετη ιατρική διαβεβαίωση. Η συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, η οποία διεξήχθη στο πλαίσιο του παρόντος ερευνητικού προγράμματος, προσπάθησε να επικυρώσει βασικές εισηγήσεις του γνωστικο-συμπεριφορικού μοντέλου για το άγχος υγείας βάσει 54 δημοσιευμένων μελετών. Τα αποτελέσματα υποστηρίζουν το γνωστικο-συμπεριφορικό μοντέλο, παρόλα αυτά, κάποιοι μηχανισμοί οι οποίοι εμπλέκονται στην επεξεργασία πληροφοριών λαμβάνουν μερική μόνο υποστήριξη λόγω της έλλειψης σχετικών μελετών, επομένως χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης. Ακολουθώντας τις εισηγήσεις της βιβλιογραφικής ανασκόπησης, η πρώτη εμπειρική μελέτη εξέτασε την επίδραση της αυξημένης προσοχής στις σωματικές αισθήσεις στις συναισθηματικές αντιδράσεις κατά τη διάρκεια της νοερής απεικόνισης καταστάσεων σχετικών με ασθένεια, βάσει υποκειμενικών εκτιμήσεων για συναισθηματική διέγερση, σθένος και σωματικές αισθήσεις, και ψυχοφυσιολογικών μετρήσεων. 101 φοιτητές με χαμηλό, μέτριο και ψηλό επίπεδο άγχους υγείας, συμμετείχαν σε πειραματικό έργο με νοερή απεικόνιση καταστάσεων σχετικών με ασθένεια, και τυποποιημένων φοβικών, χαρούμενων και ουδέτερων καταστάσεων, αφού τους ζητήθηκε να εστιάσουν την προσοχή τους είτε στις σωματικές τους αισθήσεις είτε σε περιβαλλοντικά ερεθίσματα. Τα αποτελέσματα έδειξαν αυξημένες αναφορές συναισθηματικής διέγερσης, αρνητικών συναισθημάτων και σωματικών αισθήσεων, καθώς και αρνητικές συναισθηματικές εκφράσεις προσώπου, αλλά ένα μοτίβο ψυχοφυσιολογικής υπο-διέγερσης κατά τη διάρκεια της νοερής απεικόνισης καταστάσεων σχετικών με ασθένεια, ανεξαρτήτως επιπέδου άγχους υγείας. Η συναισθηματική αντίδραση υπό τις πιο πάνω συνθήκες πιθανόν να αυξάνει το ρίσκο ανάπτυξης άγχους υγείας. Η δεύτερη εμπειρική μελέτη εξέτασε το χρονοδιάγραμμα της μεροληπτικής προσοχής και της σχέσης της με τις συναισθηματικές αντιδράσεις κατά την επεξεργασία εικόνων σχετικών με ασθένεια. 100 φοιτητές με χαμηλό, μέτριο και ψηλό επίπεδο άγχους υγείας συμμετείχαν σε πειραματικό έργο όπου επεξεργάστηκαν ζεύγη εικόνων σχετικών με τη ασθένεια, φοβικών και ουδέτερων καθώς και σε ένα πειραματικό έργο όπου εστίασαν σε μια από τις δύο εικόνες (σχετική με ασθένεια ή ουδέτερη), ενώ καταγράφηκαν οι κινήσεις των ματιών και ψυχοφυσιολογικές μετρήσεις. Ανεξαρτήτως επιπέδου άγχους υγείας, οι συμμετέχοντες παρουσίασαν μεροληπτική κατεύθυνση της προσοχής στις σχετικές με ασθένεια και στις φοβικές εικόνες και διατήρησαν την προσοχή τους στις σχετικές με ασθένεια συγκριτικά με τις ουδέτερες εικόνες στο πρώτο πειραματικό έργο. Αντιθέτως, στο δεύτερο πειραματικό έργο, οι συμμετέχοντες παρουσίασαν ένα μοτίβο αποφυγής των σχετικών με την ασθένεια εικόνων, κάτι το οποίο πιθανόν να αποτελεί ένδειξη ότι η μεροληπτική προσοχή στα σχετικά με την ασθένεια ερεθίσματα επηρεάζεται από τη φύση του πειραματικού έργου και την πιθανή του επίδραση στον αντιλαμβανόμενο από το άτομο έλεγχο στην κατανομή της προσοχής του. Η τάση αποφυγής των σχετικών με την ασθένεια ερεθισμάτων και στα δύο πειραματικά έργα σχετιζόταν με αυξημένη υποκειμενική και ψυχοφυσιολογική συναισθηματική διέγερση, κάτι που παρέχει προκαταρκτικές ενδείξεις για την κατανομή της προσοχής ως ένα μηχανισμό για συναισθηματική ρύθμιση. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν την αλληλεπίδρασή μεταξύ γνωστικών και συναισθηματικών μηχανισμών που εμπλέκονται στην επεξεργασία εσωτερικών και εξωτερικών ερεθισμάτων σχετικών με την ασθένεια. Παρά τα μη αναμενόμενα αποτελέσματα για την απουσία επίδρασης του επιπέδου άγχους υγείας, τα αποτελέσματα συμβάλλουν σημαντικά στη θεωρία και στην κλινική πράξη στο σχετικό τομέα.

Health-threatening information processing has been suggested to play an important role in the mechanism that underlies the development and maintenance of illness anxiety, the preoccupation with having or acquiring a severe medical disease despite appropriate medical reassurance. A systematic literature review conducted in the context of the present research project, attempted to validate central tenets of the cognitive-behavioral conceptualization model of illness anxiety based on 54 published studies. Findings partly support the cognitive-behavioral model, but several of its hypothetical mechanisms that refer to health-threatening information processing receive only weak support, due to the scarcity of relevant studies, and invite further research. Following the systematic review’s directions, the first empirical study of this project investigated the influence of heightened attention on somatic sensations of arousal on the emotional responses during illness imagery, based on subjective ratings of arousal, valence and somatic sensations, and psychophysiological measures of heart-rate, heart-rate variability, skin conductance level, and facial electromyography. 101 students with low, moderate and high levels of illness anxiety, participated in an experimental task where they had to imagine personally-relevant illness scenarios and standardized fearful, joyful and neutral scenarios, after they underwent an attention manipulation to focus their attention either on somatic sensations or on environmental stimuli. Findings showed increased reports of emotional arousal, negative affect and somatic symptoms, accompanied by negative emotion expressions but a hypo-arousal physiological response pattern during illness imagery after focusing on somatic sensations, irrespective of illness anxiety levels. The observed emotional response to illness imagery under these conditions may increase the risk for developing and perpetuating illness anxiety. The second empirical study investigated the presence and time-course of components of attentional bias and their association to emotional reactivity during processing of illness-related pictorial stimuli. 100 students with low, moderate and high levels of illness anxiety underwent a free viewing task with illness, fearful and neutral picture pairs and a cued viewing task with illness and neutral picture pairs, during which eye-tracking and psychophysiological measures of arousal were recorded. Irrespective of illness anxiety levels, participants showed an orienting bias towards illness and fearful compared to neutral stimuli, and sustained vigilance to illness compared to neutral stimuli during the free viewing task. Whereas, they showed an avoidant attentional processing pattern of illness compared to neutral stimuli during the cued viewing task. Τhis may suggest that attentional bias to illness stimuli may be influenced by the task nature and its potential influence on perceived control over attention allocation. More avoidance tendencies in both tasks were associated with higher subjective ratings and physiological measures of emotional arousal, providing preliminary evidence about attention allocation as a mechanism in regulating emotion. In all, findings highlight the interactions between cognitive and affective aspects of processing interoceptive and exteroceptive health-threatening cues. Despite the unexpected null results about the effect of illness anxiety levels, findings have major contributions to theory and clinical practice in the related field.