Formation of prejudice and national identity : the role of cognitive development and in-group and intergroup relations in children and adolescenes

Abstract

Κύριος στόχος της έρευνας είναι η διερεύνηση του τρόπου που τα κοινωνικά φαινόμενα, της προκατάληψης και της εθνοτικής ταυτότητας επηρεάζονται από την γνωστική ανάπτυξη των παιδιών και εφήβων από την ηλικία των 7 μέχρι των 17 ετών στην Ελληνοκυπριακή κοινότητα της Κύπρου. Η παρούσα διατριβή στοχεύει επίσης στη διερεύνηση του βαθμού στον οποίο η ποιότητα των ενδο-ομαδικών διαπροσωπικών σχέσεων (σχέσεις εξαναγκασμού/σχέσεις συνεργασίας σύμφωνα με την κοινωνική ψυχολογία του Jean Piaget), που διατηρούν με τους γονείς, εκπαιδευτικούς και συμμαθητές καθώς και οι διομαδικές σχέσεις των μαθητών με μέλη της Τουρκοκυπριακής κοινότητας σχετίζονται με τα επίπεδα προκατάληψης στους μαθητές για διάφορες έξω-ομάδες (Τουρκοκύπριοι, Τούρκοι και πολίτες άλλων χωρών). Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται στο ρόλο των ενδοομαδικών κοινωνικών νορμών της σε διάφορες ηλικιακές ομάδες σε σχέση με τα συναισθήματα προκατάληψης. Σε μεθοδολογικό επίπεδο, έχει επιλεγεί μικτή μεθοδολογία. Έχουν συλλεγεί δεδομένα σε δυο διαφορετικές χρονικές στιγμές στα πλαίσια διαχρονικής έρευνας με ερωτηματολόγιο (αξιολόγηση κοινωνικών πεποιθήσεων και γνωστικών ικανοτήτων) και ποιοτικά (ομάδες εστίασης) δεδομένα, έχουν αναλυθεί βάσει της πολυμεταβλητής στατιστικής και της θεματικής ανάλυσης αντίστοιχα. Οκτακόσιοι σαράντα τρείς μαθητές δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων, οι οποίοι αντιπροσώπευαν τέσσερις διαφορετικές ηλικιακές ομάδες οι οποίες αντιπροσώπευαν τα διάφορα στάδια ανάπτυξης του Piaget (1η ηλικιακή ομάδα: 7-8 ετών: πρώιμο στάδιο συγκεκριμένης λογικής σκέψης, 2η ηλικιακή ομάδα: 10-11 ετών: ύστερο στάδιο συγκεκριμένης λογικής σκέψης, 13-14 ετών: πρώιμο στάδιο λογικής αφαιρετικής σκέψης, 16-17 ετών: ύστερο στάδιο λογικής αφαιρετικής σκέψης) αφότου έχει ληφθεί συγκατάθεση κατόπιν ενημέρωσης από τους γονείς, έχουν συμμετέχει στην πρώτη φάση χορήγησης ερωτηματολογίων. Στην συνέχεια όσον αφορά την πρώτη φάση χορήγησης ερωτηματολογίων, είχαν επιλεγεί 690 συμμετέχοντες, λόγω της ελληνοκυπριακής τους καταγωγής, για σκοπούς πολυμεταβλητών στατιστικών αναλύσεων. Ακολούθως στην δεύτερη φάση χορήγησης, έλαβαν μέρος 501 συμμετέχοντες. Επιπρόσθετα, όσον αφορά την ποιοτική μεθοδολογία, είχαν λάβει μέρος 15 συμμετέχοντες, οι οποίοι συνέθεσαν 4 ομάδες εστίασης, οι οποίες αντιπροσώπευαν όπως και στην ποσοτική μεθοδολογία τις 4 ηλικιακές ομάδες. Bάσει των αποτελεσμάτων, διαφαίνεται ότι η δημιουργία συναισθημάτων προκατάληψης, επηρεάζεται από την γενική γνωστική ικανότητα, τις κοινωνικές νόρμες και τις ενδο-ομαδικές και διομαδικές σχέσεις συνεργασίας. Παράλληλα, διαπιστώνεται ότι η ταύτιση με την υπό-ομάδα και συγκεκριμένα με την εθνοτική/κοινοτική ταυτότητα, φαίνεται να σχετίζεται με την ενδο-ομαδική προκατάληψη, την διατήρηση δηλαδή θετικών αντιλήψεων για την ενδο-ομάδα, την μη επαφή με την έξω-ομάδα, την απουσία σχέσεων συνεργασίας και συγκεκριμένες δευτερεύουσες γνωστικές δεξιότητες. Επιπλέον, διαφαίνεται ότι η επίδραση της γνωστικής ανάπτυξης ως προς την εμφάνιση της προκατάληψης και της εθνικής ταυτότητας διαφοροποιείται αναλόγως της ηλικίας των παιδιών και εφήβων. Συγκεκριμένα, διαφαίνεται ότι οι γνωστικές δεξιότητες συμβάλλουν σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό, ως προς την μείωση της προκατάληψης στην πρώιμη και ύστερη εφηβεία. Παράλληλα, διαπιστώθηκε ότι η επίδραση των κοινωνικών νορμών ως προς την αποδυνάμωση των συναισθημάτων προκατάληψης είναι ισχυρότερη κατά την ύστερη παιδική ηλικία ως επίσης και την πρώιμη/μέση εφηβεία σε σχέση με την μέση παιδική ηλικία (ηλικίες 7-8 ετών). Παράλληλα, έχει διαφανεί ότι η επίδραση της μη επαφής ως προς την εμφάνιση συναισθημάτων προκατάληψης, διαφοροποιείται αναλόγως της ηλικίας. Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι η επίδραση της είναι μειωμένη κατά την πρώτη παιδική ηλικία και την ύστερη εφηβεία λόγω διαφόρων παραγόντων.

The main objective of the research is to explore how the social phenomena of prejudice and ethnic identity are influenced by the cognitive development of Greek-Cypriot children and adolescents from the age of 7 to 17. Another objective is to investigate the extent to which the quality of intra group social relationships (relations of constraint/relations of cooperation (Jean Piaget), that children and adolescents maintain with parents, teachers and classmates as well as intergroup relations with members of the Turkish Cypriot community relate to levels of prejudice towards various outgroups. Of special interest is the role of in-group social norms in relation to the feelings of prejudice in different age groups. As far as methodology was concerned, a mixed methods design was applied. For the quantitative part a two wave longitudinal study was designed with the use of a questionnaire (assessment of psychosocial variables and a cognitive ability test). Qualitative data from both children and adolescents were collected (focus groups discussions) and were analyzed by thematic analysis. Eight hundred forty three students of primary, junior high school and senior high school representing four different age groups according to Piaget’s developmental stages (1st age group: 7-8 years old: early period of concrete operational thinking, 2nd age group: 10-11 years: late period of concrete operational thinking, 13-14 years: early period of formal operational thinking, 16-17 years: late period of formal operational thinking), after informed parental consent was taken by parents, participated to the first wave of questionnaires administration. Moreover, 690 participants were selected, because of their Greek Cypriot origin for multivariate statistical analysis. Subsequently, in the second phase, 501 participants participated. In addition, regarding qualitative methodology, 15 participants participated in focus group discussions. They composed four focus groups, representing, as in the quantitative methodology, the four age groups, based on development stages of Piaget. Results indicated that feelings of prejudice are influenced by age and general cognitive ability, social norms and relations of constraint and cooperation. Concomitantly, identification with the subgroup appeared to be related with in-group bias, namely maintaining more positive perceptions about the in-group compared to out-groups, no contact with the outgroup, absence of social relations of cooperation and specific secondary cognitive abilities. Additionally, it appeared that the influence of cognitive development concerning the emergence of prejudice and ethnic/communal identity varies according to children’s and adolescents age. In parallel, it has been shown, that the influence of no-contact with the outgroup regarding the emergence of feelings of prejudice varies by age. In particular, it appeared that its effects were reduced in early childhood and late adolescence in comparison to the middle age group, albeit for different reasons in the two age groups. Cognitive ability seems to contribute to an even greater role in differentiating prejudiced from non-prejudiced individuals in early and late adolescence. At the same time, it has been found that the effect of social norms in the formation of prejudice is stronger in later childhood as well as in early / middle adolescence compared to middle childhood (ages 7-8).