Socioeconomic aspects of rural life in Venetian Cyprus

Abstract

Το ιστορικό παρελθόν της Κύπρου, και πιο συγκεκριμένα ο ένας αιώνας Βενετικής διοίκησης ((1474-1571) στο νησί αυτό της Ανατολικής Μεσογείου, προσελκύει όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον των ερευνητών τις τελευταίες δεκαετίες. Παρά τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό των ερευνών σχετικά με διάφορα ζητήματα της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου, ένα σημαντικός τομέας της έρευνας παραμένει ακόμη παραμελημένος. Ο ντόπιος πληθυσμός της υπαίθρου και οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της ζωής τους, όπως αυτές παρουσιάζονται μέσα από τα έγγραφα, είναι μέχρι και σήμερα ένα μονοπάτι της έρευνας ως επί το πλείστο ανεξερεύνητο. Ένας από τους βασικούς λόγους για αυτή την έλλειψη πρέπουσας προσοχής από μεριάς των ερευνητών είναι η ανεπάρκεια δημοσιευμένων πηγών, όπως για παράδειγμα τα μέχρι και σήμερα ανέκδοτα κατάστιχα της Αραδίππου και του Κάτω Κουτραφά. Παράλληλα οι ελάχιστες δημοσιευμένες πηγές όπως το Κατάστιχο της Μαραθάσσας του 1549 (‘El Prattico dele Marathasse Real’), το οποίο εκδόθηκε το 1984, δεν έχουν χρησιμοποιηθεί στο έπακρο ούτως ώστε να προσφέρουν στην έρευνα των κοινωνικών συνθηκών της ζωής των κατοίκων κατά την Βενετική περίοδο. Ένας από τους βασικούς, λοιπόν στόχους της συγκεκριμένης διατριβής είναι η εμπεριστατωμένη έρευνα των πηγών αυτών και η εξαγωγή βασικών συμπερασμάτων όσον αφορά τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της ζωής των παροίκων. Για τον σκοπό αυτό, η επανέκδοση του ‘El Prattico dele Marathasse Real’ αλλά και η έκδοση της προηγηθείσας της απογραφής επιστολής καθώς επίσης η κριτική έκδοση των αδημοσίευτων προαναφερθέντων καταστίχων της Αραδίππου και του Κάτω Κουτραφά, κατέστησαν απαραίτητες για την έρευνα. Οι κριτικές εκδόσεις των εγγράφων παρουσιάζονται στον δεύτερο τόμο της παρούσας διατριβής. Όσον αφορά την μέθοδο ερεύνης που ακολουθήθηκε, σε αρχικό στάδιο η κάθε πηγή εξετάστηκε ξεχωριστά και τα δεδομένα που προέκυψαν κατατάχθηκαν σε υποομάδες ανάλογα με την σημασία τους. Πιο συγκεκριμένα, τα άτομα που καταγράφονται στα έγγραφα διαχωρίστηκαν ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και την οικογένεια. Με τον διαχωρισμό αυτό, κατέστη δυνατή η εξαγωγή βασικών συμπερασμάτων και στατιστικών για κάθε περιοχή. Στη συνέχεια, τα αποτελέσματα αυτά τέθηκαν σε σύγκριση με τα όσα εξήχθησαν από τα υπόλοιπα έγγραφα έχοντας ως βασικό σκοπό την εξαγωγή καθολικών συμπερασμάτων. Τα στοιχεία που προέκυψαν και αφορούν τις κοινωνικές συνθήκες ζωής, όπως οι οικογένειες, ο γάμος και η τεκνοποίηση, παρουσιάζονται στο πρώτο μέρος του πρώτου τόμου. Αντίστοιχα συμπεράσματα σχετικά με τις οικονομικές συνθήκες, όπως για παράδειγμα η φορολόγηση, το εμπόριο και η αγροτική παραγωγή έχουν καταγραφεί στο δεύτερο μέρους του πρώτου τόμου. Στα δυο αυτά μέρη έπεται μια σύγκριση των συνθηκών ζωής, όπως αυτές παρουσιάζονται μέσα από τα εξεταζόμενα έγγραφα στην Κύπρο σε σχέση με αντίστοιχα πληθυσμιακά στοιχεία σε άλλες περιοχές κάτω από Βενετική διοίκηση. Τα βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν από αυτή την διατριβή οδηγούν σε μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση όσον αφορά τις συνθήκες ζωής των παροίκων στην Βενετοκρατούμενη Κύπρο.

Despite its small size, the island of Cyprus in the eastern Mediterranean has a very rich past. In recent decades, a very specific part of Cyprus’s history has aroused the interest of scholars. The almost one hundred years of Venetian rule (1474-1571) has attracted their attention, resulting in an ever-increasing number of studies on the subject. Nonetheless, one of the most important parts of the population, the Cypriot inhabitants of rural areas, is still insufficiently examined, even neglected. The very few published documents relating to this, such as ‘El Prattico dele Marathasse Real’, are not widely studied, while other relevant documents such as the catastici of Aradippo and Kato Koutrafas remain unexplored to this day. One of the main aims of this thesis is to make a comprehensive study of these documents, which may shed light on the life of the rural population. One of the most important aspects of life examined in this thesis is the family as a social and economic unit within the settlement or the relevant geographical area covered. Each one of the documents was initially scrutinised separately. The method followed was to record and investigate families and then to extract information by using statistics. Each individual listed in the censuses, was recorded according to sex, age and family. In an effort to reach more comprehensive conclusions, results from each individual areawere compared with one another. This gave important extensive figures concerning the rural population of Venetian Cyprus, which are presented in the first section of part one. Additional important data extracted from the catastici, such as taxation dues, obligations and local production, were compared to other related documents of the Latin period in Cyprus. The results are presented in the second section of Part One. The new edition of ‘El Prattico dele Marathasse Real’ accompanied by the first the first publication of the letter that preceded it, and of the two catastici mentioned above made a decisive contribution. These four publications have been included in the second part of this thesis. Lastly, a preliminary comparative study has been made with regard to socio-economic matters between Cyprus and other locations under Venetian rule. This study, along with the results of analysing the documentary sources, has given a new perspective on the local population of Cyprus during the Venetian period and their quality of life.