Θεωρίες πιθανολόγησης και θεωρίες εξήγησης στην ποινική απόδειξη. Μια συγκριτική αποτίμηση με αναφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Abstract

Η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία πραγματεύεται τη συγκριτική αποτίμηση των θεωριών πιθανολόγησης και θεωριών εξήγησης στο πλαίσιο της διαδικασίας απόδειξης στην ποινική δίκη. Εξετάζει την εφαρμογή των μαθηματικών πιθανοτήτων στην ποινική απόδειξη για την ανάλυση των βασικών χαρακτηριστικών της απόδειξης στο μικρό- και μακροεπίπεδο της δομής της ποινικής διαδικασίας. Εν συνεχεία, ερευνά τις θεωρίες εξήγησης, πιο συγκεκριμένα τη σχετική αληθοφάνεια, ως την ανταγωνιστική θεωρία των πιθανοτήτων για την κατανόηση της ποινικής απόδειξης. Η θεωρία της σχετικής αληθοφάνειας περιλαμβάνει εξηγητικούς συμπερασμούς, οι οποίοι χρησιμοποιούνται ως εξηγητικά όρια των εννοιών της σχετικότητας και του βάρους και επιπέδων απόδειξης. Σε μικροεπίπεδο, εξετάζεται συγκριτικά κατά πόσον η κάθε θεωρία ερμηνεύει καλύτερα τις έννοιες της σχετικότητας και της αποδεικτικής αξίας, είτε με πιθανολογικούς είτε με εξηγητικούς όρους. Σε μακροεπίπεδο, ερευνούμε αν τα επίπεδα απόδειξης εξηγούνται και δικαιολογούνται είτε ως πιθανολογικά είτε ως εξηγητικά όρια. Ειδικότερα, συζητάμε αν οι δυσκολίες που εντοπίστηκαν στην εφαρμογή των πιθανοτήτων στην αποδεικτική διαδικασία καθιστούν τη θεωρία πιθανοτήτων ασύμβατη και αντιπαραβάλλουμε τις δυσκολίες αυτές με τη σχετική αληθοφάνεια. Τέλος, εξετάζει αν η εφαρμογή των θεωριών αυτών στην ποινή δίκη παραβιάζει ενδεχομένως τα δικαιώματα του κατηγορουμένου σε δίκαιη δίκη. Διαπιστώνεται ότι, η χρήση γυμνών στατιστικών στοιχείων ενδέχεται να παραβιάζει τις αρχές της δίκαιης δίκης και ο υπολογισμός της εκ των προτέρων πιθανότητας, το τεκμήριο της αθωότητας. Η απαίτηση της σχετικής αληθοφάνειας δε να δώσει ο κατηγορούμενος τη δική του εξήγηση για τα πραγματικά γεγονότα φαίνεται ότι παραβιάζει το δικαίωμα του στη σιωπή. Καταληκτικά, συμπεραίνουμε ότι, ενώ τόσο η θεωρία πιθανοτήτων όσο και η σχετική αληθοφάνεια μπορούν να προσφέρουν τις απαραίτητες γνώσεις στην κατανόηση των βασικών εννοιών της αποδεικτικής διαδικασίας, καμία από τις δυο θεωρίες δεν φαίνεται να είναι ικανοποιητική. Ως εκ τούτου, υποστηρίζεται ότι ίσως θα έπρεπε να γίνει προσπάθεια σύνθεσης επιλεγμένων στοιχείων από τις δυο θεωρίες, διότι δεν πρέπει να θεωρούμε τις δυο προσεγγίσεις αναγκαστικά ασύμβατες ( κατά τους Allen και Pardo).

This master's thesis is focused on the comparative evaluation of probability and explanation theories in the context of the evidentiary process in criminal trials. It examines the application of mathematical probability in criminal proof to analyse the key features of proof at the micro- and macro-level of the structure of the criminal process. It then examines theories of explanation, more specifically relative plausibility, as the competing theory of probability for understanding criminal evidence. Relative plausibility theory involves explanatory inferences, which are used as explanatory thresholds for the concepts of relevance and burden and standards of proof. At the micro-level, it comparatively examines whether each theory best explains the concepts of relevance and weight of evidence in either probabilistic or explanatory terms. At the macro level, we investigate whether the levels of evidence are explained and justified either as probabilistic or explanatory thresholds. In particular, we discuss whether the difficulties identified in applying probabilities to the proof process render probability theory incompatible and contrast these difficulties with relative plausibility. Finally, we consider whether the application of these theories to criminal trials potentially violates the defendant's due process rights. It is found that, the use of naked statistical evidence may violate the principles of fair trial and the calculation of prior probability, the presumption of innocence. And the requirement of relative plausibility that the accused gives his own explanation of the facts seems to violate his right to silence. In conclusion, while both probability theory and relative plausibility can provide the insights necessary to understand the basic concepts of the evidentiary process, neither theory seems to be satisfactory. Therefore, it is argued that perhaps an attempt should be made to synthesize selected elements from the two theories, because we should not consider the two approaches necessarily incompatible ( according to Allen and Pardo).