Third Spaces

Abstract

Αντικείμενο μελέτης της διπλωματικής εργασίας αποτελεί ο θύλακας των σχολικών υποδομών και το σχεδιαστικό ερώτημα το οποίο τίθεται είναι πως μέσω του ανασχεδιασμού του θύλακα αυτού γίνεται εφικτή η συνύπαρξη διαφορετικών υποκειμενοτήτων σε ένα χώρο-χρονικό πλαίσιο. Ο όρος «Τρίτος Χώρος» στην αρχιτεκτονική χρησιμοποιείται από τον αστικό κοινωνιολόγο Ray Oldenburg στο βιβλίο “The Great Good Place” στο οποίο αναφέρει πως οι χώροι αυτοί αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης κοινωνίας εφόσον χρησιμεύουν ως άτυπα σημεία συγκέντρωσης για κοινωνική αλληλεπίδραση και εμπλοκή της κοινότητας. Οι τρίτοι χώροι μπορεί να θεωρηθούν ως προέκταση του δημόσιου χώρου και είναι άμεσα συνδεδεμένοι με την θεωρία του κατωφλιού. Η θεωρία του κατωφλιού στην αρχιτεκτονική είναι μια δημοφιλής θεωρία σχεδιασμού η οποία μπορεί να οριστεί με διαφορετικούς τρόπους. Τόσο η μελέτη όσο και η σύνθεση βασίζεται στον ορισμό που δίνει ο αρχιτέκτονας Σταύρος Σταυρίδης για τα κατώφλια ο οποίος αναφέρεται σε αυτά ως κινήσεις ζυμωμένες με τον χρόνο και ως εμπειρίες σε σχέση με κάποιους χώρους. Ως περιοχή μελέτης επιλέγεται το κέντρο της επαρχίας Πάφου όπου βρίσκονται τέσσερα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τα σχολεία τα οποία βρίσκονται στην περιοχή είναι το Λύκειο Α’ Εθνάρχη Μακάριου Γ’ Πάφου, το Δημοτικό Σχολείο Πάφου Β’ – Δημήτρειο, το Ζ Δημοτικό σχολείο Πάφου και το Α΄ Δημόσιο Νηπιαγωγείο. Ένα σημαντικό κομμάτι της περιοχής είναι το Ιακώβειο γυμναστήριο, ένα ανοικτό γήπεδο το οποίο βρίσκεται σε κοινή χρήση από τους μαθητές του λυκείου και του δημοτικού. Στα πλαίσια της έρευνας γίνεται μελέτη του σχολικού θύλακα ο οποίος οριοθετεί τα δύο σχολικά συγκροτήματα και καταγράφονται τα είδη των ορίων τα οποία μπορούν να διαχωριστούν σε φυσικά και χωρικά όρια. Στόχος είναι η αναπροσαρμογή των ορίων του θύλακα των σχολικών υποδομών και η δημιουργία «κατωφλικών χώρων» οι οποίοι θα συνδέουν τον σχολικό χώρο με την κοινότητα. Η σύνθεση βασίζεται σε ένα σενάριο με το οποίο πραγματοποιείται η χωρική οργάνωση διαφόρων δραστηριοτήτων στην περιοχή. Με βάση το σενάριο προκύπτει ένα πρόγραμμα το οποίο οργανώνει τις δραστηριότητες αυτές χρονικά. Για την εφαρμογή του συγκεκριμένου προγράμματος δημιουργούνται τέσσερις στρατηγικές ενοποίησης του σχολικού και του δημόσιου χώρου παράγοντας κάθε φορά νέες οριοθετήσεις. Το βασικό σχεδιαστικό εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται είναι η αναδιαμόρφωση των ορίων. Η αναδιαμόρφωση αυτή αποτελείται από διάφορες τακτικές όπως η μεταβολή του ορίου σε χαμηλό η χοντρό όριο προσφέροντας του νέες ιδιότητες, η αφαίρεση ορίων, η χρήση μετακινούμενων ορίων, η τοπιοτέχνηση του εδάφους, η επέμβαση σε υφιστάμενες υποδομές και τέλος η περιοδική πεζοδρομιοποίηση του δρόμου. Πέραν από την αναδιαμόρφωση των ορίων χρησιμοποιούνται επίσης κάποιες υποστηρικτικές υποδομές όπως στέγαστρα, κάθετα στοιχεία φωτισμού και βάθρα – καθίσματα. Συνοψίζοντας, σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η αναδιαμόρφωση του σχολικού θύλακα με στόχο την δημιουργία νέων χωρικών σχέσεων μεταξύ του ιδιωτικού χώρου των σχολείων και του δημόσιου χώρου. Αυτοί οι τρίτοι χώροι δεν φέρουν αποκλεισμούς και κινούνται πέρα από τις παραδοσιακές εκπαιδευτικές λειτουργίες του σχολικού χώρου καθώς προάγουν τη συμμετοχή της κοινότητας και την κοινωνική αλληλεπίδραση.