Γνωστικές συμμεταβλητές της αναπτυσσόμενης νοημοσύνης : η συμβολή της εργαζόμενης μνήμης, της ταχύτητας επεξεργασίας και του ελέγχου επεξεργασίας στην πρόβλεψη της νοημοσύνης σε άτομα 7-18 χρόνων

Abstract

Στην έρευνα των γνωστικών συμμεταβλητών της νοημοσύνης γίνονται προσπάθειες για τον προσδιορισμό των γνωστικών διαδικασιών που προβλέπουν την επίδοση στα ψυχομετρικά τεστ ευφυΐας. Το θέμα που αφορά στο ποιες γνωστικές λειτουργίες είναι σημαντικές για την ευφυΐα απασχολεί την τρέχουσα βιβλιογραφία στο χώρο. Γνωστικές λειτουργίες όπως η εργαζόμενη μνήμη, η ταχύτητα επεξεργασίας και ο έλεγχος επεξεργασίας (προσοχή) έχουν προταθεί ως σχετικές σ’ αυτή την έρευνα τόσο στους ενήλικες όσο και στα παιδιά. Η σχέση που υπάρχει ανάμεσα σ’ αυτές τις προβλεπτικές παραμέτρους απαιτεί τη συμπερίληψη όλων των προβλεπτικών παραμέτρων στην ίδια έρευνα, προκειμένου να εκτιμηθεί η συνεισφορά της καθεμιάς στην ευφυΐα, όταν ελέγχονται οι άλλες δύο. Παρόλο που το θέμα των γνωστικών βάσεων της ευφυΐας θα έπρεπε να αποτελεί πηγή ιδιαίτερου ενδιαφέροντος σε αναπτυξιακό επίπεδο, η έρευνα στα παιδιά είναι περιορισμένη. Η παρούσα έρευνα εξέτασε τις σχέσεις που έχουν η γενική, η ρέουσα και η αποκρυσταλλωμένη ευφυΐα με τρεις γνωστικές λειτουργίες – την ταχύτητα επεξεργασίας, τον έλεγχο επεξεργασίας και την εργαζόμενη μνήμη – σε δείγμα 158 παιδιών και εφήβων ηλικίας από 7 μέχρι 18 χρόνων. Για κάθε γνωστική λειτουργία λήφθηκαν ποικίλες μετρήσεις. Η νοημοσύνη μετρήθηκε με τη Συντομευμένη Κλίμακα Νοημοσύνης Wechsler. Η τεχνική των Μοντέλων Δομικών Εξισώσεων (ΜΔΕ) επιλέχθηκε για τον προσδιορισμό του ποια γνωστική λειτουργία συνιστά την καλύτερη προβλεπτική παράμετρο της ευφυΐας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μόνο η εργαζόμενη μνήμη προέβλεπε τη γενική, τη ρέουσα και την αποκρυσταλλωμένη ευφυΐα. Ούτε η ταχύτητα ούτε ο έλεγχος επεξεργασίας (προσοχή) προέβλεπαν σημαντικά την ευφυΐα. Η εργαζόμενη μνήμη εξηγούσε τόσο τις αναπτυξιακές όσο και τις ατομικές διαφορές στη ρέουσα και την αποκρυσταλλωμένη ευφυΐα. Οι πολυμεταβλητές αναλύσεις διακύμανσης έδειξαν ότι η επίδοση στα έργα ταχύτητας, ελέγχου, εργαζόμενης μνήμης και ευφυΐας βελτιώνεται με την ηλικία. Τα αποτελέσματα των ΜΔΕ υποστήριξαν την υπόθεση που τέθηκε, επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη μίας γνωστικής αναπτυξιακής διαδοχής, στην οποία με την πρόοδο της ηλικίας η ταχύτητα επεξεργασίας αυξάνεται, οδηγώντας σε βελτιώσεις στον έλεγχο επεξεργασίας, οι οποίες οδηγούν σε βελτιώσεις στην εργαζόμενη μνήμη, οι οποίες στη συνέχεια οδηγούν σε αυξήσεις στη νοημοσύνη. Τα ευρήματα υποστηρίζουν την ύπαρξη μιας αιτιώδους αλυσίδας όπου η εργαζόμενη μνήμη επηρεάζει τις αναπτυξιακές αλλαγές στην ευφυΐα άμεσα, ενώ η ταχύτητα και ο έλεγχος επεξεργασίας τις επηρεάζουν έμμεσα.

In cognitive correlates research on intelligence, one attempts to identify the cognitive processes that predict psychometric test scores. The issue of which specific cognitive functions are essential to intelligence is currently challenging the intelligence literature. Cognitive functions such as working memory, speed of processing and control of processing (attention) have been suggested as being relevant in this research on both adults and children. The relationship among these predictors requires the inclusion of all the predictors in the same study in order to evaluate their individual contributions to intelligence, when controlling for the other two cognitive functions. Although the issue of specific cognitive underpinnings of intelligence should be of particular interest in the developmental context, research on children is limited. The present study examined the relationships of general, fluid and crystallized intelligence to three cognitive functions – speed of processing, control of processing and working memory – in 158 7- to 18-year-old children and adolescents. Multiple measures of each of these cognitive functions were obtained. Intelligence was assessed using the Wechsler Abbreviated Scale of Intelligence (WASI). Structural equation modeling was performed to determine which cognitive function served as the best predictor of intelligence. The results showed that only working memory predicted general, fluid and crystallized intelligence when controlling for the other two cognitive functions. Neither processing speed nor control of processing (attention) significantly predicted intelligence. Working memory accounted for both developmental differences and individual differences in fluid and crystallized intelligence. Multivariate analyses of variance showed that performance on the tasks of processing speed, control of processing, working memory and intelligence improved with age. The results of structural equation modeling supported hypothesis, confirming a cognitive developmental cascade, in which increasing chronological age is accompanied by faster processing speed, which leads to improvements in control of processing that lead to improvements in working memory, and improved working memory, in turn, leads to increases in both fluid and crystallized intelligence. The findings provided evidence for a causal chain in which working memory affects developmental change in fluid and crystallized intelligence directly and processing speed and control of processing do so indirectly.