Η σχέση της μετασχηματιστικής ηγεσίας με την αυτο-αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών μέσης ανώτερης γενικής εκπαίδευσης στην Κύπρο

Abstract

Η παρούσα διατριβή εξετάζει τη σχέση της μετασχηματιστικής ηγεσίας, της συναλλακτικής ηγεσίας και της παθητικής διεύθυνσης με την πεποίθηση αυτο-αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών που διδάσκουν στα Λύκεια της Κύπρου. Διερευνά επίσης τη συνεισφορά των τριών αυτών τύπων ηγεσίας / διεύθυνσης που περιλαμβάνονται στο full-range leadership model των Avolio και Bass σε σχέση με τη δυνατότητα των εκπαιδευτικών να επιλύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, μέσω της συμβολής του διευθυντή τους. Η έρευνα διενεργήθηκε με τη χρήση ποσοτικής μεθόδου. Στην έρευνα έλαβαν μέρος 683 καθηγητές 32 Λυκείων από τις πέντε επαρχίες της Κύπρου. Οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί κλήθηκαν να συμπληρώσουν ερωτηματολόγιο που περιελάμβανε το ερωτηματολόγιο Multifactor Leadership Questionnaire (MLQ) το ερωτηματολόγιο του Bandura για την αυτο-αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών, και ένα τρίτο μέρος που σχεδιάστηκε για τη διερεύνηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί και της συμβολής του διευθυντή για τον περιορισμό των προβλημάτων αυτών. Τα ερευνητικά δεδομένα αναλύθηκαν προκειμένου να δοθούν απαντήσεις στα ερευνητικά ερωτήματα. Η ανάλυση των δεδομένων έγινε με τη χρήση του στατιστικού πακέτου SPSS. Αρχικά, στη διατριβή περιλαμβάνονται αναλυτικά τα δεδομένα της περιγραφικής στατιστικής ανάλυσης με τη χρήση στατιστικών πινάκων. Η επιβεβαιωτική παραγοντοποίηση των δηλώσεων της κλείδας MLQ έδειξε δύο ισχυρούς παράγοντες: ένα ενιαίο παράγοντα μετασχηματιστικής και συναλλακτικής ηγεσίας, και ένα παράγοντα παθητικής διεύθυνσης. Η διερευνητική παραγοντοποίηση των δηλώσεων της κλίμακας του Bandura δημιούργησε τρεις ισχυρούς παράγοντες αυτο-αποτελεσματικότητας που αφορούν (1) στη διαχείριση των μαθητών, (2) στη συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών, και (3) στον επηρεασμό των διαδικασιών λήψης αποφάσεων. Οι συσχετιστικές αναλύσεις που ακολούθησαν δείχνουν ότι ο ενιαίος παράγοντας μετασχηματιστικής και συναλλακτικής ηγεσίας μπορεί να προβλέψει τον παράγοντα αυτό-αποτελεσματικότητας του Bandura. Εντοπίζεται επίσης σημαντική συσχέτιση του ενιαίου παράγοντα μετασχηματιστικής και συναλλακτικής ηγεσίας με τον περιορισμό των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί. Χρησιμοποιώντας latent group analysis διακρίναμε τα υποκείμενα που έλαβαν μέρος στην έρευνα σε τρεις κατηγορίες: σε αυτούς που θεωρούν ότι ο διευθυντής τους μεταχειρίζεται περισσότερο μετασχηματιστικές συμπεριφορές ηγεσίας, σε αυτούς που θεωρούν ότι ο διευθυντής τους μεταχειρίζεται περισσότερο συναλλακτικές συμπεριφορές ηγεσίας, και σε αυτούς που θεωρούν ότι ο διευθυντής τους μεταχειρίζεται περισσότερο συμπεριφορές παθητικής διεύθυνσης. Υπό αυτό το πρίσμα βρέθηκε ότι οι εκπαιδευτικοί που θεωρούν ότι ο διευθυντής τους μεταχειρίζεται περισσότερο μετασχηματιστικές συμπεριφορές ηγεσίας δήλωσαν υψηλότερο βαθμό πεποίθησης της αυτο-αποτελεσματικότητάς τους και στους τρεις παράγοντες του Bandura, και αναγνώρισαν επίσης μεγαλύτερη συμβολή στον διευθυντή τους, ως προς την επιτυχία των προσπαθειών που καταβάλλει για περιορισμό των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί. Τα ευρήματα της έρευνας κρίνονται ιδιαιτέρως σημαντικά, καθότι αναδεικνύουν τη σημαντικότητα του συνδυασμού της μετασχηματιστικής και συναλλακτικής ηγεσίας για τις πεποιθήσεις αυτό-αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών στα λύκεια της Κύπρου.

This dissertation examines the link between transformational leadership, transactional leadership, and laissez-faire leadership, and the self-efficacy beliefs of teachers of upper-secondary schools in Cyprus. It also investigates the link between these three types of leadership and/or management styles, as these are included in Avolio and Bass's full-range leadership model, and the teachers’ ability to cope with the problems they face at the school unit. The research was conducted using a quantitative research method. A survey was conducted with data collected from 683 teachers from 32 upper secondary high schools in the five provinces of Cyprus. Participating teachers were asked to complete a questionnaire, which included the short version of the Multi-factor Leadership Questionnaire (MLQ), Bandura’s questionnaire for the measurement of teacher self-efficacy beliefs, and a third component, which was designed by the researcher to investigate teachers’ problems and the school leader’s contribution to solving and/or addressing these problems. The research data were analyzed to answer the research questions. Data were analyzed using the SPSS statistical package. Initially, the thesis presents the data of descriptive statistical analysis using statistical tables. The confirmatory factor analysis of the MLQ statements pointed to two factors: a single transformative and transactional leadership factor, and a passive leadership factor. The exploratory factor analysis of Bandura-scale statements resulted in three self-efficacy factors related to (1) student management, (2) parent-teacher collaboration, and (3) influence on decision-making processes. The statistical analyses showed that the single transformative and transactional leadership factor can predict the Bandura self-efficacy factor. There is also a significant link between the single transformational and transactional leadership factor, and the resolution of problems faced by teachers. Using latent group analysis, the research participants were divided into three categories: those who believe that their school leader exhibits more transformational leadership behaviors, those who believe that their school leader exhibits more transactional leadership behaviors, and those who believe that their school leader exhibits more laissez-faire management behaviors. In this context, it was found that teachers who believe that their school leader exhibits more transformational leadership behaviors reported a higher degree of self-efficacy beliefs in all three of Bandura’s factors. Teachers who consider their school leader to be transformative find that he/she helps them more to address and resolve the problems they face at the school unit. The findings of the research are particularly important as they highlight the importance of combining transformational and transactional leadership in the attempt to influence the self-efficacy beliefs of upper-secondary school teachers in Cyprus.