Η ενσυνειδητότητα και το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης στον χώρο της σχολικής συμβουλευτικής: μια ποσοτική μελέτη απευθυνόμενη στους σχολικούς συμβούλους της Κύπρου

Abstract

Σκοπός της παρούσας µελέτης είναι η διερεύνηση των επιπέδων επαγγελµατικής εξουθένωσης και ενσυνειδητότητας, αλλά και η διερεύνηση της σχέσης ανάµεσα στις δύο αυτές µεταβλητές στους σχολικούς συµβούλους της Κύπρου. Βάσει των σκοπών που θέτει η µελέτη, τα ερευνητικά ερωτήµατα που προκύπτουν, και στα οποία καλείται να απαντήσει είναι τα ακόλουθα: - Ποια είναι τα επίπεδα ενσυνειδητότητας και επαγγελµατικής εξουθένωσης στους σχολικούς συµβούλους της Κύπρου; - Ποια η σχέση µεταξύ της ενσυνειδητότητας και της επαγγελµατικής εξουθένωσης στους σχολικούς συµβούλους της Κύπρου; - ∆ιαφέρουν τα επίπεδα ενσυνειδητότητας στους σχολικούς συµβούλους της Κύπρου αναλόγως του φύλου, της ηλικίας και των ετών επαγγελµατικής εµπειρίας; - Πώς η ενσυνειδητότητα των σχολικών συµβούλων της Κύπρου µπορεί να επηρεάσει την επαγγελµατική τους εξουθένωση; Με την έγκριση της προτεινόµενης έρευνας, εντοπίζονται οι κατάλογοι των δηµοσίων και ιδιωτικών σχολείων µέσης εκπαίδευσης και οι κατάλογοι των σχολείων µέσης τεχνικής και επαγγελµατικής εκπαίδευσης της Κύπρου. Στη συνέχεια, αποστέλλεται στο ηλεκτρονικό ταχυδροµείο του κάθε σχολείου ο σχετικός σύνδεσµος (πλατφόρµα Google forms) που περιλαµβάνει τα ερωτηµατολόγια και µαζί µε τον σύνδεσµο αποστέλλεται επίσης ένα ενηµερωτικό µήνυµα και η έγκριση από το ΥΠΠ, έτσι ώστε η έρευνα να περάσει πρώτα από την έγκριση του/της διευθυντή/ντριας του σχολείου πριν γίνει η προώθησή της στο/στη σχολικό/η σύµβουλο. Τα ερευνητικά εργαλεία που έχουν αποφασιστεί να χρησιµοποιηθούν στην παρούσα έρευνα είναι τα ακόλουθα (μετάφραση στα ελληνικά για τους σκοπούς της έρευνας): Counselor Burnout Inventory (CBI; Lee et al., 2007): Εξετάζει χαρακτηριστικά συµπεριφοράς σχετικά µε την επαγγελµατική εξουθένωση και αποτελείται από 20 στοιχεία/δηλώσεις (items) που εξετάζουν πέντε συγκεκριµένες συνιστώσες: α) Εξάντληση (Exhaustion), β) Αρνητικό εργασιακό περιβάλλον (Negative Work Environment), γ) Υποτίµηση πελάτη (Devaluing Client), δ) Προσωπικό αίσθηµα ανικανότητας (Incompetence), ε) Επιδείνωση προσωπικής ζωής (Deterioration in Personal Life). Mindful Attention Awareness Scale (MAAS; Brown & Ryan, 2003): Αποτελείται από 15 στοιχεία/δηλώσεις (items) που αφορούν καθηµερινές εµπειρίες και ο συµµετέχοντας καλείται να βαθµολογήσει πόσο συχνά ή σπάνια βιώνει καθεµιά από τις εµπειρίες αυτές. Οι δηλώσεις αφορούν την επίγνωση (awareness) και την προσοχή (attention) του ατόµου στην παρούσα εµπειρία που βιώνεται και είναι διατυπωµένες µε τέτοιο τρόπο που ρωτούν το πόσο συχνά ο συµµετέχοντας χαρακτηρίζεται από µειωµένη ενσυνειδητότητα. ∆ηµογραφικά και επαγγελµατικά στοιχεία: Για τους σκοπούς της παρούσας έρευνας έχουν κατασκευαστεί από την ερευνήτρια τρία στοιχεία (items) όπου αφορούν δηµογραφικά και επαγγελµατικά χαρακτηριστικά των συµµετεχόντων (ηλικία, φύλο, χρόνια επαγγελµατικής εµπειρίας). Στην έρευνα συμμετείχαν 78 σχολικοί σύμβουλοι από τους 180 που υπάρχουν στην Κύπρο. Οι περισσότεροι σχολικοί σύμβουλοι που συμμετείχαν ήταν γυναίκες, είχαν ηλικία από 36 – 45 ετών και τα έτη της επαγγελματικής τους εμπειρίας ήταν από 10 – 19 έτη. Από την έρευνα προέκυψε ότι η ενσυνειδητότητα των σχολικών συμβούλων της Κύπρου ήταν σε μέτριο βαθμό, ενώ η επαγγελματική τους εξουθένωση ήταν σε χαμηλά επίπεδα. Επίσης φάνηκε πως τα αυξημένα επίπεδα ενσυνειδητότητας των σχολικών συμβούλων σχετίζονται με τα μειωμένα επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης και των παραγόντων της όπως: υποτίμηση πελάτη/μαθητή, εξάντληση, επιδείνωση στην προσωπική ζωή, ανικανότητα. Ακόμη, προέκυψε ότι οι άνδρες σχολικοί σύμβουλοι διαθέτουν σε μεγαλύτερο βαθμό ενσυνειδητότητα από τις γυναίκες. Τέλος, η ενσυνειδητότητα φάνηκε να επιδρά αρνητικά στην επαγγελματική εξουθένωση, δηλαδή, η αύξηση των επιπέδων αυτής φάνηκε να προβλέπει τη μείωση της επαγγελματικής εξουθένωσης.