Όψεις της Νεολιθικής κοινωνίας στην Ελλάδα: αρχαιολογικά δεδομένα και ερμηνευτικές προσεγγίσεις

Abstract

Η μελέτη των ερμηνευτικών προσεγγίσεων, από την Ιστορική-Πολιτισμική Αρχαιολογία του 19ου αιώνα, την Διαδικαστική και Μεταδιαδικαστική Αρχαιολογία του 20ου αιώνα, μέχρι και τις σύγχρονες προσεγγίσεις του 21ου αιώνα, αποτελεί την θεμέλια λίθο της κατανόησης της αρχαιολογίας. Ταυτόχρονα, η μελέτη τόσο των υλικών καταλοίπων, όσο και της Ιστορίας της Έρευνας, αλλά και των ιστορικών, πολιτικών και κοινωνικών γεγονότων που έλαβαν χώρα, αποσαφηνίζουν και αποκωδικοποιούν τις αρχαιολογικές θεωρίες και ερμηνείες, όπως επίσης και τις ανασκαφικές δημοσιεύσεις. Η συνδυαστική προσέγγιση των πιο πάνω παραγόντων και η εφαρμογή τους στην Νεολιθική Ελλάδα, χωρίς έμφαση σε συγκεκριμένες περιοχές και χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς, αποτέλεσαν την βάση της μεθοδολογίας. Επιπρόσθετα, η αποδελτίωση μεγάλου όγκου δημοσιεύσεων, οδήγησε στην σύνθεση Παραρτημάτων, με θέσεις άξιες αναφοράς, πέραν από τις ήδη γνωστές και καλά αναλυμένες θέσεις των περιοχών της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας. Η Νεολιθική κοινωνία στην Ελλάδα και η μελέτη του συνόλου των εκφάνσεών της, από την χωροοργάνωση των οικισμών, μέχρι και την οικονομία και τις τελετουργίες, παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την ζωή των Προϊστορικών κατοίκων, ενώ παράλληλα, συνδέουν τις ερμηνευτικές προσεγγίσεις, οι οποίες συνήθως επικεντρώνονται σε έναν συγκεκριμένο τομέα. Ως αποτέλεσμα, αρκετές ερμηνείες και προσεγγίσεις φαίνεται να αναπτύχθηκαν με βάση τις περιοχές της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, οι οποίες πέρασαν στην βιβλιογραφία ως «κανόνας» για το σύνολο του Ελλαδικού χώρου κατά την Νεολιθική. Ωστόσο, φαίνεται ότι αρκετές από αυτές, με βάση τα υλικά κατάλοιπα, δεν βρίσκουν εφαρμογή σε άλλες περιοχές της χώρας. Τέλος, γίνεται ορατή και η επιρροή που δέχθηκε η αρχαιολογία από τις ιστορικές, πολιτικές αλλά και κοινωνικές εξελίξεις, κάτι που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα και θα συνεχίζει να υφίσταται και στο μέλλον.