Η ενεργειακή διπλωματία ως παράγοντας εξωτερικής πολιτικής για τη Ρωσία και το Ιράν

Abstract

Η ενέργεια ως γεωπολιτικός παράγοντας έχει ιδιαίτερη θέση στην παγκόσμια σκηνή και επηρεάζει τη σχέση μεταξύ των κρατών και το επίπεδο ισχύος που αυτά απολαμβάνουν. Στο πλαίσιο αυτό η παρούσας διπλωματική εργασία αξιοποιώντας την μέθοδο της συγκριτικής μελέτης επιχειρεί μια σύγκριση ανάμεσα στην ασκούμενη ενεργειακή διπλωματία φυσικού αερίου της Ρωσίας και του Ιράν και εξετάζει το βαθμό στον οποίο το Ιράν θα μπορούσε να εξάγει διδάγματα από την Ρωσία στο πεδίο αυτό της εξωτερικής πολιτικής. Ειδικότερα, αρχικά παρουσιάζονται ζητήματα που άπτονται της ενεργειακής διπλωματίας και της αγοράς ενέργειας. Συγκεκριμένα, συζητείται η σχέση ανάμεσα στην ενέργεια και στις διακρατικές σχέσεις καθώς και στην γεωπολιτική, ενώ παράλληλα αναδεικνύεται η έννοια της ενεργειακής διπλωματίας. Επιπρόσθετα, παρουσιάζονται τα βασικά γνωρίσματα που αφορούν την αγορά φυσικού αερίου στη Ρωσία και το Ιράν. Στη συνέχεια η διπλωματική εργασία εξετάζει την ενεργειακή διπλωματία της Ρωσίας και διερευνά τον τρόπο με τον οποίο η Μόσχα αξιοποιεί τους ενεργειακούς της πόρους εργαλειοποιώντας τους στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Επίσης γίνεται μία συνοπτική αναφορά στους βασικούς ρωσικούς αγωγούς φυσικού αερίου. Έπειτα, η εργασία επικεντρώνεται στην ενεργειακή διπλωματία του Ιράν και στην προσπάθειά της χώρας να αναπτύξει τις απαραίτητες υποδομές στον τομέα της ενέργειας προκειμένου να μπορέσει να αξιοποιήσει το φυσικό αέριο που διαθέτει και να προωθήσει τις οικονομικές αλλά και πολιτικές της επιδιώξεις. Επιπρόσθετα, γίνεται μία αναφορά στους κυριότερους αγωγούς φυσικού αερίου του Ιράν. Στη συνέχεια η εργασία διερευνά τις σχέσεις μεταξύ Ιράν και Ρωσίας στο ασταθές και ευμετάβλητο περιβάλλον της Μέσης Ανατολής. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα ζητήματα που άπτονται της Κασπίας Θάλασσας και των ενεργειακών της πόρων. Η διπλωματική εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, παρά το γεγονός ότι η Ρωσία και το Ιράν έχουν ποικίλα κοινά χαρακτηριστικά, οι διαφορές τους σε γεωγραφικό, ενεργειακό, γεωπολιτικό και οικονομικό επίπεδο δεν επιτρέπουν στο Ιράν να αντιγράψει τον τρόπο με τον οποίο η Μόσχα κατέστησε το εμπόριο φυσικού αερίου βραχίονα της εξωτερικής της πολιτικής.