Η κοινωνία της Ρωμαϊκής Κύπρου βάσει επιγραφικών δεδομένων και αρχαιολογικών μαρτυριών υπό το πρίσμα του εκρωμαϊσμού

Abstract

Το θέμα της παρούσας διατριβής είναι «Η Κοινωνία της Ρωμαϊκής Κύπρου βάσει επιγραφικών δεδομένων και αρχαιολογικών μαρτυριών υπό το πρίσμα του εκρωμαϊσμού». Στο πρώτο μέρος της διατριβής παρουσιάστηκαν οι γραπτές πηγές και μία σύνοψη των επιγραφικών δεδομένων. Στο δεύτερο μέρος αναλύθηκε η αρχαιολογική κατάσταση της Κύπρου από τον Αύγουστο έως τον Κωνσταντίνο, σε ό,τι αφορά πόλεις, μνημεία – αρχιτεκτονήματα και ψηφιδωτά. Όλα αυτά αναλύθηκαν υπό το πρίσμα του ερωτήματος εάν υπήρξε «απόπειρα εκρωμαϊσμού», κατανέμοντας την κάθε είδους πληροφορία στο ανάλογο ‘στοιχείο’ που οδηγεί ένα μελετητή στο να καταλήξει εάν υπήρξε προσπάθεια και αν όντως εντοπίζεται το φαινόμενο του «εκρωμαϊσμού» στο νησί. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος προχωρήσαμε σε απαντήσεις για τα ερωτήματα που θέσαμε σχετικά με την διάδοση της ρωμαϊκής πολιτείας στην Κύπρο, την αλληλεπίδραση μεταξύ γηγενών κατοίκων και ξένων, την κατοχή διαφόρων αξιωμάτων από συγκεκριμένες οικογένειες με στόχο, πέραν ο,τιδήποτε άλλου, την εύνοια της ρωμαϊκής εξουσίας. Τα επιμέρους ερωτήματα συντέτειναν στην οριοθέτηση του κρίσιμου ερωτήματος, που παρουσιάζεται για όλες τις Επαρχίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας: Κατά πόσον η κοινωνία του νησιού μεταβλήθηκε σε ρωμαϊκού τύπου κοινωνία και σε ποιο βαθμό επιτεύχθηκε ο «εκρωμαϊσμός» του πολιτισμού. Το αποτέλεσμα της έρευνας είναι πως η απάντηση στο ερώτημα του εκρωμαϊσμού τείνει να είναι θετική. Υπήρξε «εκρωμαϊσμός» της Κύπρου, ο οποίος όχι μόνο δεν ήταν επιφανειακός, αλλά ήταν και μόνιμος και επιτεύχθηκε και ως ένα μεγάλο βαθμό από τους ίδιους τους Κύπριους. Όμως αυτός ο «εκρωμαϊσμός», αυτή η υιοθέτηση και απορρόφηση στοιχείων από τον ρωμαϊκό πολιτισμό δεν ήταν μονόδρομος. Και οι ίδιοι οι Ρωμαίοι φαίνεται να εστερνίζονται και να αφομοιώνουν στοιχεία από τον ελληνικό πολιτισμό. Στην Κύπρο υπήρξε αυτό που ονομάζουμε ελληνο-ρωμαϊκός πολιτισμός, με τα ρωμαϊκά στοιχεία να έχουν πλήρως αφομοιωθεί και να είχε επιτευχθεί ο «εκρωμαϊσμός» της κοινωνίας, αλλά ταυτοχρόνως το νησί διατήρησε τα πολιτισμικά του χαρακτηριστικά και τα ελληνικά του στοιχεία, συνθέτοντας κατι εντελώς μοναδικό, ένα δικό του ‘κυπριακό-ρωμαϊκό’ πολιτισμό, που δεν είναι συνοθύλευμα αμιγώς ρωμαϊκών, ελληνικών όπως επίσης και τοπικών, κυπριακών στοιχείων. Είναι μία νέα, εντελώς πρωτότυπη πολιτισμική μορφή και εικόνα.

The topic of this dissertation is "The Society of Roman Cyprus based on epigraphic data and archaeological evidence in the light of the Romanization". In the first part of the dissertation the ancient written sources and a summary of the epigraphic data were presented. In the second part, the archaeological situation of Cyprus from August to Constantine was analysed, in terms of cities, monuments - architecture and mosaics. These were studied in the light of the question whether there was an "attempt to Romanization", dividing all kinds of information into the corresponding "element" that leads a scholar to conclude whether there was an attempt and whether the phenomenon of "Romanization" is indeed located on the island. In the third and last part we proceeded to answer the questions on the spread of the Roman state in Cyprus, the interaction between natives and foreigners, the holding of various positions by specific families with the aim, above all, of the favour of the Roman power. All individual questions contributed to the delimitation of the critical question, which is presented for all the Provinces of the Roman Empire: To what extent the island’s society shifted to a Roman type one and to what extent the "Romanization" of the culture had been achieved. The result of the research tends to be positive towards the question of the Romanization of the culture and the society itself. The "Romanization" of Cyprus was permanent and was achieved to a large extent by the Cypriots themselves. Nonetheless, the "Romanization", the adoption and absorption of elements from the Roman culture was not unilateral. The Romans themselves seem to have embraced and assimilated elements of Greek culture into their own characteristics. In Cyprus there was an amalgamation of Greek and Roman culture, with the Roman elements having been fully assimilated. Despite the "Romanization" of the society, the island retained its cultural characteristics and its Greek elements, composing something completely unique; a ‘Cypriot-Roman’ culture, which is not a fusion of purely Roman, Greek as well as local, Cypriot elements. It is a new, completely original cultural form and image.