Εξωτερική και αμυντική πολιτική Μικρών Κρατών: συγκριτική μελέτη Εσθονίας - Κύπρου

Abstract

Μικρά κράτη πολλές φορές έδειξαν πως η λαϊκή ρύση «το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό» δεν είναι απαράβατος κανόνας, καταφέρνοντας να παραμείνουν ανεξάρτητα και ακέραια. Με την χρησιμοποίηση του δομικού ρεαλισμού ως πολιτική θεωρία, αναλύονται ζητήματα που αφορούν τί είναι μικρό κράτος και πως δρουν αυτά για την διαφύλαξη των εθνικών τους συμφερόντων. Μέσα από το πρίσμα αυτό, απαντάμε τον κύριο στόχο της εργασίας, ο οποίος είναι η εξέταση της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής δύο μικρών κρατών, της Εσθονίας και της Κύπρου και τις πολιτικές τις οποίες υιοθέτησαν προκειμένου να διασφαλίσουν την εθνική τους κυριαρχία κάτω από συνθήκες συστημικής απειλής από μεγαλύτερα γείτονα κράτη. Η επιλογή των δύο αυτών χωρών βασίζεται στο γεγονός ότι και τα δύο κράτη αποτελούν μικρά κράτη στη γεωγραφική περιφέρεια της Ευρώπης που γειτνιάζουν με μεγάλες δυνάμεις με τις οποίες έχουν πολύπλοκους ιστορικούς δεσμούς. Με την σύγκριση Κύπρου και Εσθονίας, εξαχθήκαν συμπεράσματα για τον τρόπο επίλυσης των ζητημάτων που αναπτύσσονται. Με την ανάλυση δεδομένων από βιβλιογραφικές, αρθρογραφικές και άλλες πηγές δευτερογενών στοιχείων και τη χρήση άρθρων από ακαδημαϊκούς διεθνούς κύρους, οι οποίοι παρέχουν γνώσεις για την τρέχουσα κατάσταση ασφάλειας της Κύπρου και της Εσθονίας απαντώνται τα ερευνητικά ερωτήματα για τις εφαρμοζόμενες πολιτικές εθνικής ασφάλειας για τα μικρά κράτη. Ως παράμετροι για την σύγκριση αυτή είναι η παρουσίαση της στρατιωτικής τους διπλωματίας, η συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς και συμμαχίες, η προσπάθεια για επίλυση των ζητημάτων τους μέσω της διπλωματίας και η χρήση του δικαίου και των διεθνών θεσμών, ενέργειες που έχουν ως σκοπό τους την εξισορρόπηση ισχύος μεταξύ των ιδίων και των γειτόνων τους. Ως σκοπός της παρούσας εργασίας τίθεται η ανάδειξη της μεγάλης αξίας της εθνικής ασφάλειας στην πολιτική των μικρών κρατών στα πλαίσια της διεθνούς σκηνής και των μεταβαλλόμενων πόλων ισχύος της σύγχρονης εποχής. Συμπερασματικά, οι δύο περιπτώσεις έχουν πολλές ομοιότητες αλλά και διαφορές. Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ των δύο έγκειται στο γεγονός ότι η Εσθονία δέχεται κυρίως απειλές από χώρα εκτός των συνόρων της ενώ η Κύπρος έχει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις αυτές από τα κατοχικά στρατεύματα. Επιπλέον, τα πλεονεκτήματα που αντλεί η Εσθονία από την ένταξή της στο ΝΑΤΟ είναι ποικίλα και πολυεπίπεδα, πλεονεκτήματα τα οποία η Κύπρος δεν μπορεί να διεκδικήσει λόγω της παρουσίας της Τουρκίας σε αυτό. Ωστόσο, και οι δύο χώρες προωθούν και εφαρμόζουν την διεθνή νομιμότητα στις διακρατικές σχέσεις. Οφείλουν να βρίσκονται στο επίκεντρο της στρατηγικής ασφαλείας της ΕΕ προς αντιμετώπιση των προκλήσεων τους και των σύγχρονων απειλών ασφάλειας που απειλούν την εθνική και εσωτερική τους ασφάλειας. Ως κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να επιδιώξουν την διεθνοποίηση των προβλημάτων τους εφόσον αποτελούν ζητήματα με ευρωπαϊκές διαστάσεις, χρησιμοποιώντας παράλληλα όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και αντίστοιχα νομικά εργαλεία για την εξέταση δυνατότητας επίλυσης του, με βάση το κοινοτικό κεκτημένο. Παράλληλα μέσα από την ενεργό συμμετοχή τους σε διεθνείς οργανισμούς που παράγουν ασφάλεια αλλά προσδίδουν κύρος, και δυνατότητα συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων επιχειρούν την προώθηση των εθνικών συμφερόντων τους, προσπαθώντας να ισχυροποιήσουν τη θέση τους στο διεθνές σύστημα, με σκοπό να διαμορφώσουν συνθήκες ασφάλειας και να επιτύχουν τους στόχους τους.