Language struggle in a diglossic setting : code-switching and power in the court

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η διερεύνηση του φαινομένου της εναλλαγής κωδίκων μεταξύ της Κοινής Ελληνικής (ΚΝΕ) και της Κυπριακής Ελληνικής (ΚΕ) στον χώρο του κυπριακού δικαστηρίου. Πιο συγκεκριμένα, καταβλήθηκε προσπάθεια να εξεταστεί η διαμόρφωση των αντιλήψεων ή γλωσσικών στάσεων απέναντι στους δικαστηριακούς μάρτυρες από τους δικαστές, ως αποτέλεσμα της εναλλαγής κωδίκων και ανάλογα με τον κώδικα που χρησιμοποιούν ως μέσο έκφρασης. Περαιτέρω, η εργασία σκοπό είχε να δώσει έμφαση στην Κριτική Ανάλυση Ομιλίας (Critical Discourse Analysis) σε σχέση με τη διάδραση στο δικαστήριο προσπαθώντας να ανιχνεύσει τις πιθανές προθέσεις ή κίνητρα πίσω από την εναλλαγή κωδίκων, ώστε να υπηρετηθούν συγκεκριμένοι επικοινωνιακοί στόχοι. Για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα, χρησιμοποιήθηκαν δύο ερευνητικές μέθοδοι: για να εκμαιευθούν οι γλωσσικές στάσεις, χρησιμοποιήθηκε η τεχνική των «εναρμονισμένων αμφιέσεων» (matched-guise) (Lambert, Hodgson, Gardner & Fillenbaum, 1960). Σύμφωνα μ' αυτήν τη μέθοδο οι συμμετέχοντες, που επιλέγονται τυχαία, καθοδηγούνται στο να ακούν διαφορετικές μαγνητοφωνήσεις ομιλίας και να αξιολογούν τους ομιλητές σχετικά με διάφορα προσωπικά χαρακτηριστικά, ενώ δεν γνωρίζουν ότι ο ίδιος δίγλωσσος ομιλητής εκφώνησε δύο ή περισσότερα δείγματα λόγου. Αυτή είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται η τεχνική των εναρμονισμένων αμφιέσεων στην Κύπρο, για το περιβάλλον του δικαστηρίου. Πιο συγκεκριμένα, η εργασία επιδιώκει (α) να διερευνήσει τους τρόπους μέσα από τους οποίους η εναλλαγή κωδίκων επηρεάζει τη δικαστηριακή διαδικασία και (β) με ποιο τρόπο το στάτους ενός ατόμου στην κοινωνία αλληλεπιδρά με τον γλωσσικό κώδικα που χρησιμοποιεί. Το πείραμα χρησιμοποιεί δικηγόρους για να εκτελέσουν τον ρόλο των δικαστών, οι οποίοι αξιολογήθηκαν σε σχέση με 21 επίθετα (όπως το «ειλικρινής» και «αξιόπιστος»), μερικά από τα οποία διαδραματίζουν ξεχωριστό ρόλο στη δικαστηριακή διαδικασία, που σχηματοποιούν τις αντιλήψεις τους. Περαιτέρω, ένα ερωτηματολόγιο ανοικτού τύπου δόθηκε στους συμμετέχοντες για να διερευνηθούν σε ακόμα μεγαλύτερο βάθος οι αντιλήψεις τους σε σχέση με τη χρήση της ΚΝΕ και της ΚΕ στο δικαστήριο. Για να διερευνηθούν οι σκοποί που υπηρετεί η εναλλαγή κωδίκων και οι τρόποι με τους οποίους συνδέεται η γλώσσα με τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς, χρησιμοποιήθηκε το τρισδιάστατο μοντέλο του Norman Fairclough (1989, 1992b, 1995a), το οποίο θεωρείται διακεκριμένο, συνδυάζοντας κειμενική και κοινωνική ανάλυση. Το τρισδιάστατο μοντέλο, τοποθετήθηκε στο πλαίσιο της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου (CDA), με σκοπό να αναλυθεί μια δίκη ναρκωτικών που πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο. Χρησιμοποιήθηκαν τρία επίπεδα ανάλυσης: ο δικαστηριακός λόγος ως κείμενο, ως επικοινωνιακή πρακτική και ως κοινωνική πρακτική, το καθένα από τα οποία ανταποκρίνεται σε διαφορετικές πλευρές των σχέσεων εξουσίας. Η συστηματική διερεύνηση του Λόγου με σκοπό να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με τους μηχανισμούς της εναλλαγής κώδικα, τόσο σε επίπεδο μακρο-δομής, όσο και σε επίπεδο μικρο-δομής ελλείπει από τη σχετική βιβλιογραφία. Αυτή η εργασία γεφυρώνει το κενό σχετικά με τη σχέση ΚΝΕ και ΚΕ. Ακόμα λειτουργεί ως μηχανισμός για την ανάπτυξη ενός ευρύτερου αναλυτικού και εξηγητικού πλαισίου. Παρά το γεγονός ότι είναι συχνά δύσκολο να διαχωριστεί η συνήθης και ασύνειδη εναλλαγή κωδίκων από τη στρατηγική χρήση της γλώσσας, η ανάλυση των δεδομένων έχει δείξει ότι η Διάλεκτος μπορεί να λειτουργήσει ως στρατηγική, τόσο για τους επαγγελματίες νομικούς, που τη χρησιμοποιούν ανάλογα, αλλά και για αυτούς που θεωρούνται αδύναμοι, όπως οι απλοί μάρτυρες και οι κατηγορούμενοι, οι οποίοι μάχονται για ισχύ στη γλωσσική αρένα. Αυτός ο μηχανισμός εναλλαγής ύφους χρησιμοποιείται στο δικαστήριο και συνδέεται με την ισχύ ως εργαλείο διεκδίκησης. Πράγματι, όπως έχει δειχθεί στην εργασία η διεκδίκηση ισχύος μέσα από την εναλλαγή κωδίκων δεν περιορίζεται σ᾿ αυτούς που μιλούν την ΚΝΕ, τον υποτιθέμενο ισχυρό κώδικα. Μπορεί εξίσου να αφορά και αυτούς που μιλούν την ΚΕ, που μπορεί να είναι οι ίδιοι άνθρωποι, οι οποίοι επιδιώκουν ισχύ μέσω της εναλλαγής κώδικα μέσα από διάφορες επικοινωνιακές στρατηγικές. Αυτές οι στρατηγικές και οι επικοινωνιακοί τους στόχοι απαιτούν εντοπισμό και αξιολόγηση. Σχετικά με τις γλωσσικές στάσεις τα αποτελέσματα του πειράματος επιβεβαίωσαν τα ευρήματα προηγούμενων ερευνών, αλλά σε ένα βαθμό συγκρούονται με κοινές αντιλήψεις σχετικά με την ΚΕ, όπως χρησιμοποιείται στο Δικαστήριο, συνεισφέροντας περαιτέρω στην ανάπτυξη της σχετικής βιβλιογραφίας και μεθοδολογίας. Ακόμα, η εργασία αντιμετώπισε το φαινόμενο της εναλλαγής κωδίκων από τη σκοπιά του ενός κώδικα (Meeuwis & Bloomaert, 1998) επιτρέποντας την καλύτερη κατανόηση των υφέρποντων μηχανισμών που καθιστούν την ίδια την εναλλαγή ξεχωριστό σύστημα. Αυτή η νέα γνώση αναμένεται πως θα βοηθήσει στη βαθύτερη κατανόηση των περίπλοκων μηχανισμών που διαμορφώνουν τη γλωσσική ταυτότητα στην Κύπρο, αναπτύσσοντας την κριτική ενημέρωση σχετικά με τα υπό διερεύνηση φαινόμενα.

The purpose of this study is to investigate the phenomenon of code-switching between Standard Modern Greek (SMG) and Cypriot Greek (CG) within the setting of Cypriot court proceedings. Specifically, an effort was made to examine the formation of impressions or language attitudes about witnesses by the presiding judges as a consequence of language alternation and dependent on the code in which witnesses chose to express themselves. Furthermore, the study aimed at focusing on Critical Discourse Analysis in verbal court interactions in such a way as to illuminate possible intentions or motivations driving code-switching which serve various communicative objectives. To meet these aims, two established research methodologies were employed. The matched-guise technique (Lambert, Hodgson, Gardner & Fillenbaum, 1960) was applied in order to investigate language attitudes. Within this method, randomly selected participants are instructed to listen to a series of several recordings and subsequently to rate the speakers on selected personal and/or personality traits. Participants were not aware that the same speaker might produce two or more speech samples. This study represents the first application of the matched-guise technique to SMG and CG within a legal system. Specifically, the study attempts (a) to identify the ways code-switching impacts court procedures and (b) focuses on how the social status of individuals in court interacts with his/her language choice. The current experiment used lawyers to fill the role of judges in order to evaluate their responses relative to 21 impression-forming adjectives (such as “honest” or “trustworthy”) which assume major significance within everyday court procedure. In addition, an open-ended questionnaire was administered in order to examine participants’ perceptions regarding SMG and CG use in Cypriot courts. Norman Fairclough’s prominent three-dimensional model combining textual and social analysis (1989, 1992b, 1995a) was applied to examine the purposes served by linguistic code-switching and the consequent relationships between language-use and power-related issues. The three-dimensional model was placed within the framework of Critical Discourse Analysis (CDA) to analyse a Cypriot narcotics trial. Three analytical levels were established: courtroom discourse as text, discursive practice, and social practice corresponding respectively to differing aspects of power relations. Systematic discourse evaluation seeking to reach conclusions concerning language alternation mechanisms at both the macro- and micro-structural levels is currently lacking within the relevant research literature. The present study bridges the gap at the particular level as it concerns the specific relationships between SMG and CG. It also functions as a mechanism to develop a broader analytical and explanatory framework. Although unconscious or habitual code-switching is difficult to distinguish from strategic, conscious language use, data analysis revealed that a dialect can function as strategy both for law practitioners who use it systematically, and also for the disempowered such as lay witnesses and court-case defendants who fight for influence within the language arena. The device of style-shifting as used in court is related to power negotiation. Indeed, as this study shows, power-seeking through code-switching is not limited to those using SMG, the accepted and more influential code. Code-switching is practiced in reverse by CG-users, possibly the same persons, who employ a variety of power-related communicative strategies. The purposes of these strategies demand identification and evaluation. The present study’s experimental results confirm previous studies’ outcomes concerning language attitudes. However, they contradict, to some extent, common perceptions about CG as used in court, further contributing to the development of the relevant literature and methodologies. Furthermore, code-switching is examined from a monolectal viewpoint (Meeuwis & Bloomaert, 1998) leading to a better understanding of the underlying mechanisms as an indepentent system. This new learning theory is expected to contribute to a deeper, more accurate understanding of the complex mechanisms shaping language identity in Cyprus and raise critical awareness of the specific phenomenon under study.