Έκδοση και σχολιασμός των επιγραμμάτων του Απολλωνίδη

Abstract

Στόχος της διατριβής αυτής είναι η κριτική έκδοση και σχολιασμός των επιγραμμάτων του Απολλωνίδη. Στην Παλατινή Ανθολογία επιγραμμάτων (κώδικα του 10ου αι. μ.Χ.) διασώζονται τριάντα επιγράμματα με αυτό το όνομα (και ένα νόθο κατά την άποψή μας). Η διατριβή περιλαμβάνει κριτική έκδοση του κειμένου μετά από αντιπαραβολή των χειρόγραφων κωδίκων και των απογράφων τους όπου συμπεριλαμβάνεται το κείμενο. Επίσης, η μελέτη παλαιότερων εκδόσεων του κειμένου, αρχής γενομένης με την πρώτη έκδοση (editio princeps, Λάσκαρις 1494) απέδωσε χρήσιμες πληροφορίες για την ιστορία του κειμένου και βοήθησε στις δικές μας επιλογές σε δύσκολα σημεία των επιγραμμάτων. Εκτός από κριτική έκδοση του κειμένου, η διατριβή περιλαμβάνει απόδοση του κειμένου στην Κοινή Νέα Ελληνική και εκτενή σχολιασμό του με στόχο την ένταξη του κειμένου στο ιστορικοφιλολογικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής του. Εξετάζεται η σχέση του κειμένου με προγενέστερα λογοτεχνικά έργα, αρχής γενομένης με τον Όμηρο, και με τη μεταγενέστερη παραγωγή (όπου κρίθηκε απαραίτητο). Εκτός αυτού, γίνεται αντιπαραβολή με κείμενα που παραδίδονται από επιγραφές και παπύρους όπου υπάρχουν κοινά θέματα με το κείμενο της μελέτης μας. Τα αποτελέσματα της διατριβής μας παρουσιάζονται διεξοδικώς στη Γενική Εισαγωγή της διατριβής. Συγκεκριμένα, μέσα από στοιχεία του κειμένου επιχειρήσαμε να συνθέσουμε το χωροχρονικό πλαίσιο της παραγωγής των επιγραμμάτων του Απολλωνίδη, ο οποίος πρέπει να έδρασε κατά τον α΄ αιώνα μ.Χ. στην περιφέρεια της Ασίας. Επίσης, αποφανθήκαμε για τα θέματα που τον απασχολούν στην ποίησή του, τα οποία είναι κυρίως παράδοξοι θάνατοι αλλά και πιο τυπικά επιτύμβια θέματα (επιγράμματα για ναυαγούς) και λιγότερο αναθηματικά, ερωτικά ή συμποτικά θέματα. Επιπρόσθετα, στη Γενική Εισαγωγή γίνεται λόγος για το έντονα ρητορικό ύφος των επιγραμμάτων και για τη μίμηση ποιητικών προτύπων (Όμηρος, επιγραμματοποιοί Αλεξανδρινής εποχής, λατινισμοί). Επιπλέον, εξάγεται το συμπέρασμα ότι ο Απολλωνίδης είναι συντηρητικός ως προς τις μετρικές επιλογές του (ελεγειακό δίστιχο χωρίς πολλές ιδιαιτερότητες). Εξαίρεση αποτελούν δύο επιγράμματα όπου επιλέγεται το ιαμβικό τρίμετρο και ο χωλίαμβος, ίσως στην προσπάθεια μίμησης άλλων συγγραφέων. Τέλος, η παράδοση του κειμένου μέχρι τις μέρες μας δείχνει ανάγλυφα τις περιπέτειες που είχε το κείμενο και τις αλλεπάλληλες εκδόσεις ενός τόσο σημαντικού συντάγματος κειμένων για την ιστορία της λογοτεχνίας και της φιλολογίας.

This thesis’ aim is a critical edition and commentary of the epigrams by Apollonides. Thirty epigrams (and a spurious one) by Apollonides are transmitted via the Palatine Anthology (a codex containing epigrams, dated 10th cent. AD). A critical edition of this corpus is made possible after the comparation of the manuscripts and that of their apographs which contain the text. Additionally, the study of older editions of the text, beginning with its first edition (edition princeps, Lascaris 1494), offered fruitful information about the history of the text and helped our decision about difficult parts of the transmitted text. Furthermore, this thesis contains a translation of the text into Modern Greek and an extended commentary of each epigram with the scope to study the historical, literary and social frame of each epigram. It has been an effort to survey the relation of this corpus to prior literary production, starting with Homer, and with later literature (where necessary). Besides, the text is compared with other texts transmitted through inscriptions or through papyri where there are common subjects with the text under study. The results of this thesis are thoroughly presented in its General Introduction. Through the information offered by the text itself, we sketched the time and space of the production of Apollonides the epigrammatist who must have written during the first century AD in the area of Asia. Additionally, we made assumptions as to the main subjects of the poetry of Apollonides, namely unusual deaths and, to a lesser extent, funerary epigrams for shipwrecked, votive epigrams and erotic/sympotic ones. Further than that, in the General Introduction of the thesis there is a part on the register of the epigrams, which are full of figures of speech and which imitate other poetic examples (Homer, the epigrammatist of Hellenistic period, Latin authors). In addition, the metre of the epigrams of the corpus is rather common (the elegiac distich with few rare features). Apollonides composes only two epigrams in iambic trimeter and in choliambics, perhaps in order to imitate other poets. Finally, the transmission of the text until the present times shows the “adventure” of the text and the numerous editions portray the importance of the epigrams in the history of Greek literature and scholarship.