Ισχύς, πολιτική και πατρωνία: η περίπτωση του Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου και η επίδραση του στην κυπριακή κοινωνία

Abstract

Ο Δραγομάνος Χατζηγεωργάκης Κορνέσιος αποτέλεσε μια εξέχουσα μορφή της κυπριακής ιστορίας κατά την Οθωμανική περίοδο. Ήταν ο μακροβιότερος Δραγομάνος, που για τρεις δεκαετίες μετείχε ενεργά στην πολιτική σκηνή του τόπου. Το σημαντικό αξίωμα του, αλλά και η προσωπική του ισχύς του έδωσαν την ευκαιρία να συγκεντρώσει μια τεράστια περιουσία, η οποία τον καθιστούσε την μεγαλύτερη πολιτική και οικονομική δύναμη της Κύπρου. Η παρούσα μελέτη αναδεικνύει τον ρόλο που έπαιξαν οι Δραγομάνοι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και συσχετίζει το κεντρικό αξίωμα, που κατείχαν οι Φαναριώτες, με τον Κύπριο Δραγομάνο. Παράλληλα, επιχειρεί να παρουσιάσει, να εξηγήσει, καθώς και να αναλύσει τις βάσεις εξουσίας του Κορνέσιου, οι οποίες του επέτρεπαν να ασκεί την εξουσία του, συμβάλλοντας στην μεγάλη ακμή της ισχύος του. Με βάση τα συμπεράσματα της μελέτης, το αξίωμα του Δραγομάνου ήταν σημαντικότατο. Πέρα από τα βασικά μεταφραστικά τους καθήκοντα, οι αυξημένες αρμοδιότητες και τα προνόμια που απολάμβαναν από την Υψηλή Πύλη, καθιστούσαν τους Δραγομάνους υψηλόβαθμους αξιωματούχους του Παλατιού, επιφορτισμένους με διοικητικά και φορολογικά ζητήματα. Ωστόσο, η ανάδυση του Χατζηγεωργάκη στο αξίωμα δημιούργησε νέα δεδομένα. Η μακρά παραμονή του στην Δραγομανία και οι ισχυρές βάσεις εξουσίας του, τον κατέστησαν ισχυρότατο, ξεπερνώντας όχι μόνο κάθε άλλο τοπικό αξιωματούχο, αλλά και τους Φαναριώτες. Μέσω των δραστηριοτήτων του επεδίωκε συνεχώς τον εύκολο και γρήγορο πλουτισμό, όταν το 1802, το κέρδος του από την πώληση ολόκληρου του σιταριού της Κύπρου, προκάλεσε στο νησί λιμό. Δύο χρόνια αργότερα, προκλήθηκε εξέγερση εναντίον του, η οποία ήταν καθοριστική για την τύχη του θεσμού, και κυρίως για τον ίδιο.

Dragoman Hadjigeorgakis Kornesios was a prominent figure in Cypriot history during the Ottoman period. He was the longest-serving Dragoman, who for three decades actively participated in the political scene of the island. His important office, as well as his personal power gave him the opportunity to amass a massive wealth, which made him the greatest political and economic power in Cyprus. This study highlights the role that Dragomans played in the Ottoman Empire and relates the central office held by the Phanariots to the Cypriot Dragoman. At the same time, it attempts to present, explain, and analyze the power bases of Kornesios, which allowed him to exert his power, contributing to the rise of his authority. Based on the conclusions of the study, the office of Dragoman was highly important. In addition to their basic translation duties, the increased power, and privileges they enjoyed from the Sublime Porte turned Dragomans into high-ranking officials of the Palace, charged with administrative and fiscal matters. However, the emergence of Hadjigeorgakis in the office created new realities. His long tenure of the office of Dragoman and his solid power bases made him powerful, enabling him to surpass not only every other local official, but also the Phanariots. Through his activities he constantly aimed at easy and quick enrichment, as in 1802, when his profit from the sale of all the grain in Cyprus caused a famine on the island. Two years later, a rebellion was erupted against him, which was pivotal for the fate of the office, and especially for himself.