Ο ρόλος του Σχολικού Συμβούλου στην καλλιέργεια της Συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών με σκοπό την απόκτηση της ψυχικής ανθεκτικότητας

Abstract

Η συναισθηματική νοημοσύνη και η ψυχική ανθεκτικότητα τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αρχίσει να απασχολούν μεγάλη μερίδα ερευνητών καθώς σταδιακά φαίνονται τα πολλαπλά ευεργετικά αποτελέσματα που έχουν στα άτομα. Ιδιαίτερα, η καλλιέργεια τους σε μικρή ηλικία είναι αρκετά σημαντική καθώς τα παιδιά μαθαίνουν μέσω της συναισθηματικής νοημοσύνης να κατανοούν τα συναισθήματα τους, να τα αποδέχονται και να τα διαχειρίζονται ποιοτικότερα. Αντίστοιχα, μέσω της ψυχικής ανθεκτικότητας μαθαίνουν να ρυθμίζουν τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις σε κάποιο στρεσογόνο ή αρνητικό γεγονός με αποτέλεσμα να το αντιμετωπίζουν καλύτερα και κατ’ επέκταση να μην θέτουν την ψυχική τους υγεία σε κίνδυνο λόγω αυτού. Εντούτοις, η καλλιέργεια αυτών εκτός από το οικογενειακό περιβάλλον εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το σχολικό πλαίσιο και πιο συγκεκριμένα από τον σχολικό σύμβουλο του οποίου το έργο είναι να επικοινωνεί με τους μαθητές γνωρίζοντας τις δυσκολίες ή τα προβλήματα που τους απασχολούν και παράλληλα να τους καθοδηγεί προς τη διαχείριση αυτών διαμορφώνοντας προστατευτικούς μηχανισμούς για τη διασφάλιση της ψυχικής υγείας των παιδιών. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας σκοπός είναι να διερευνηθεί ο ρόλος του σχολικού συμβούλου στην καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης των μαθητών εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο την προώθηση της ψυχικής ανθεκτικότητας τους. Τα αποτελέσματα της ποιοτικής έρευνας που διεξήχθη προσέφεραν ενδιαφέρουσες πληροφορίες ως προς την αντίληψη των συμβούλων επαγγελματικής αγωγής για τη συναισθηματική νοημοσύνη, την αξιοποίηση των διαφόρων τεχνικών που χρησιμοποιούνται για την καλλιέργεια αυτής, τους ανασταλτικούς παράγοντες στο εγχείρημα αυτό καθώς και την αντίληψη τους σχετικά με τη σημασία της διαμόρφωσης της ψυχικής ανθεκτικότητας στα παιδιά. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο της ημι-δομημένης συνέντευξης κατά το σχολικό έτος 2022- 2023 και σε αυτήν συμμετείχαν δεκαπέντε (15) σχολικοί σύμβουλοι. Σύμφωνα με τα δεδομένα των απαντήσεων, η καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης οφείλει να αποτελεί προτεραιότητα στο χώρο της εκπαίδευσης σε συνεργασία με όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας. Ωστόσο, αναφέρθηκαν αρκετές δυσκολίες για την καλλιέργειά της, καθώς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο και εξωτερικοί παράγοντες όπως το οικογενειακό πλαίσιο, οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις των μαθητών, τα βιώματά τους και το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα. Τα αποτελέσματα της έρευνας κρίνεται σημαντικό να αξιοποιηθούν σε σχετικά εκπαιδευτικά προγράμματα φοιτητών και φοιτητριών, καθώς και να αποτελέσουν βάση για περαιτέρω έρευνα στο πεδίο της καλλιέργειας της συναισθηματικής νοημοσύνης και της ψυχικής ανθεκτικότητας από τους σχολικούς συμβούλους.

In recent decades emotional intelligence and mental resilience have begun to concern a large number of researchers as the multiple beneficial effects they have on individuals are gradually discovered. In particular, cultivating them at an early age is quite important as children learn through emotional intelligence to understand their emotions, accept them and manage them better. In the same manner, through mental resilience they learn how to regulate their emotional reactions to a stressful or negative event and as a result they learn to encounter them in a better way, by extension, they avoid putting their mental health at risk because of it. Nevertheless, the cultivation of these, apart from the family environment is largely based from the school context and more specifically from the school counselor whose task is to communicate with the students and to know the difficulties or the problems that concern them and at the same time guide them towards the management of them by forming protective mechanisms to ensure the mental health of children. In particular, in the context of this project, the purpose is to investigate the role of the school counselor in the cultivation of emotional intelligence, thus ensuring the promotion of their mental resilience. The results of the research gave us interesting information regarding the perception the school counselors have about emotional intelligence, the utilization of the various techniques used for its cultivation, the inhibiting factors in this project as well as their perception regarding the importance of formation of mental resilience in children. The research was occurred using the semi-structured interview method in the year of 2022. Fifteen (15) school counselors participated in it. According to the data coming from the answers, the cultivation of emotional intelligence should be a priority in the field of education in cooperation with all members of the school community. However, several difficulties were mentioned for its cultivation as external factors such as the family background, the students' social interactions, their experiences and the educational system itself play an important role. The results of the research are considered important to be used in relevant educational programs for students, as well as to form a basis for further research in the field of cultivating Emotional Intelligence and mental resilience by school counselors.