Immigration Detention in Europe as an Expression of Crimmigration: interactons, tensions and complementarity between EU law and the ECHR

Abstract

Παρά το γεγονός ότι η στέρηση της ελευθερίας συνιστά σοβαρή παρέμβαση στο δικαίωμα του ατόμου στην ελευθερία, η κράτηση υπηκόων τρίτων χωρών στα κράτη μέλη της ΕΕ έχει εξελιχθεί σε ένα τυπικό εργαλείο διαχείρισης της μετανάστευσης. Εντός του θεωρητικού πλαισίου του “crimmigration,” η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία διερευνά τον νομικό μηχανισμό της ΕΕ σχετικά με την κράτηση των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο και τον τρόπο με τον οποίο αυτός αλληλεπιδρά με το ηγετικό περιφερειακό όργανο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την ΕΣΔΑ. Η κράτηση μεταναστών και αιτούντων άσυλο θεωρείται έκφραση της αυξανόμενης ποινικοποίησης της μετανάστευσης, η οποία ονομάστηκε από ακαδημαϊκούς ως «crimmigration». Το φαινόμενο αυτό περιγράφει, πρώτον, πώς η δράση της ανθρώπινης κινητικότητας αντιμετωπίζεται όλο και περισσότερο μέσω του οπλοστασίου του ποινικού δικαίου και, δεύτερον, πώς η διαπλοκή του μεταναστευτικού και του ποινικού δικαίου επιδεικνύει κατασταλτικά χαρακτηριστικά που παραδοσιακά ανήκουν στη σφαίρα του ποινικού δικαίου. Αυτή η δεύτερη πτυχή είναι ιδιαίτερα σημαντική και προβληματική όσο αφορά την κράτηση μεταναστών και αιτούντων άσυλο, καθώς η στέρηση της ελευθερίας προσώπου δια της διοικητικής οδού για τιμωρητικούς σκοπούς χωρίς την ταυτόχρονη παροχή των πλούσιων διαδικαστικών εγγυήσεων - ισότιμων ή παράλληλων με αυτές που προβλέπει το ποινικό δικονομικό δίκαιο - δύσκολα μπορεί να συμβιβαστεί με τις απαιτήσεις του δικαίου για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μέσω της ανάλυσης της εξέλιξης του δικαίου της ΕΕ και του τρόπου αλληλεπίδρασής του με την ΕΣΔΑ, καταδεικνύεται πώς υφίσταται μειωμένη νομική προστασία για κρατούμενους υπό αυτά τα καθεστώτα. Η σύγκριση αυτή αποσκοπεί στο να δείξει πώς, αφενός, η σχέση μεταξύ των δύο ευρωπαϊκών νομικών πλαισίων σε αυτό τον τομέα είναι εγγενώς αντιφατική και, αφετέρου, πώς οι επανειλημμένες παραχωρήσεις στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μπορούν να έχουν επιζήμιο αντίκτυπο στην προάσπιση των δημοκρατικών αξιών, όπως το κράτος δικαίου.

Despite the fact that deprivation of liberty constitutes a severe interference to the right of the person to liberty, detention of third country nationals in EU Member States has developed into a standard migration management tool. Within the theoretical framework of ‘crimmigration,’ this thesis explores the EU legal apparatus on immigration and asylum seeker detention and the way this interacts with the regional human rights instrument, the ECHR. Immigration detention is considered to be an expression of the increasing criminalization of migration, dubbed by academics as ‘crimmigration.’ This phenomenon describes firstly, how the action human mobility is increasingly being dealt with via the arsenal of criminal law and secondly, how the intertwining of immigration and criminal law exerts repressive characteristics traditionally belonging to the criminal law sphere. This second facet is especially relevant and problematic when it comes to immigration detention as depriving someone of their liberty via administrative procedures for punitive purposes without simultaneously granting rich procedural guarantees – equal or parallel to those foreseen by criminal procedural law – can hardly be reconciled with the demands of human rights protection. Through an analysis of the development of EU law and the way it interacts with the ECHR, it is shown how a qualified legal protection exists for immigration and asylum seeker detainees. This comparison aims to show how on the hand, the relationship between the two European legal regimes is inherently contradictory and on the other hand, how repeated concessions in human rights protection can have a detrimental impact to the upholding of democratic values, such as the rule of law.