Acceptance and commitment therapy for primary headache sufferers : a randomized controlled trial

Abstract

Η κύρια συμπεριφορική τεχνική για τη διαχείριση των πονοκεφάλων είναι η πρόληψη των επεισοδίων πονοκεφάλων μέσω της αποφυγής εξωτερικών και εσωτερικών ερεθισμάτων που μπορεί να προκαλέσουν πονοκέφαλο. Παρά την ευρέως διαδεδομένη χρήση της αποφυγής ερεθισμάτων, πολύ λίγα εμπειρικά στοιχεία υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα αυτής. Η προσπάθεια αποφυγής των ερεθισμάτων που συνδέονται με την ενεργοποίηση επεισοδίων πονοκεφάλου ή άλλων εσωτερικών γεγονότων που σχετίζονται με πονοκέφαλο (π.χ. σκέψεις ή συναισθήματα σχετιζόμενα με πονοκέφαλο), οδηγεί σε βραχεία απάλυνση του πόνου, αλλά φέρει μακροχρόνιες συνέπειες όπως: η αύξηση της ευαισθησίας στα ερεθίσματα, περιορισμό της ποιότητας ζωής, μείωση της εσωτερικής αίσθησης ελέγχου, και επιδείνωση της αντίληψης του πόνου. Νέες συμπεριφορικές θεραπείες, όπως η Θεραπεία Αποδοχής & Δέσμευσης (ΘΑΔ), σε αντίθεση με θεραπείες που τονίζουν τη συνεχή αποφυγή, ενισχύουν την έννοια της αποδοχής και συνέχισης της ζωής με τον πόνο, βάσει των σημαντικών για τον ασθενή αξιών. Αν και ο Αμερικανικός Ψυχολογικός Σύνδεσμος (APA) χαρακτηρίζει την ΘΑΔ ως μια εμπειρικά τεκμηριωμένη παρέμβαση στους χρόνιους πόνους, πολύ λίγες μελέτες αναδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της στους πονοκεφάλους. Ο σκοπός αυτής της κλινικής τυχαιοποιημένης μελέτης ήταν τριπλός. Πρώτον, σκόπευε να εξετάσει κριτικά τον αναποτελεσματικό ρόλο της αποφυγής ως μέθοδο διαχείρισης των πονοκεφάλων και μετέπειτα να προτείνει την ΘΑΔ ως μια εναλλακτική της αποφυγής και του ελέγχου παρέμβασης για την διαχείριση των πονοκεφάλων. Δεύτερον, εξέτασε σε μια κλινική τυχαιοποιημένη συνθήκη, πώς μια θεραπευτική προσέγγιση βασιζόμενη στην ΘΑΔ μειώνει την ανικανότητα σχετιζόμενη με τους πονοκεφάλους και την ποιότητα ζωής, συγκρινόμενη με ομάδα ελέγχου η οποία αποτελείτο από λίστα αναμονής. Τέλος, η μελέτη αυτή σκόπευε να εξετάσει τους διαμεσολαβητικούς μηχανισμούς της ΘΑΔ στην ανικανότητα σχετιζόμενη με τον πονοκέφαλο και την ποιότητα ζωής μέσω θεωρητικά-σχετιζόμενων διαμεσολαβητικών παραγόντων (π.χ., αποδοχή του πόνου, ψυχολογική ακαμψία στον πόνο, δράσεις δέσμευσης, πρόοδο και παρεμβολές στις αξίες, και ενσυνειδητότητα). 94 ασθενείς με πονοκέφαλο τυχαιοποιήθηκαν σε δύο ομάδες: είτε ΘΑΔ ή λίστα αναμονής. Η ανικανότητα σχετιζόμενη με τους πονοκεφάλους και η ποιότητα ζωής (πρωτογενή αποτελέσματα), η συχνότητα πονοκεφάλων, χρήση ιατρικών υπηρεσιών και ψυχολογικής ανησυχίας (δευτερογενή αποτελέσματα) και κλίμακες μέτρησης των διαδικασιών της ΘΑΔ θεραπείας (π.χ., αξιολόγηση της αποδοχής, γνωστικής αποκόλλησης, αξιών, ενσυνειδητότητας κλπ) εξετάστηκαν πριν, στο τέλος της θεραπείας και στους 3 & 6 μήνες μετά το πέρας της θεραπείας. Τα αποτελέσματα έδειξαν στατιστικά σημαντική βελτίωση υπέρ της ομάδας θεραπείας σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, στους δείκτες ποιότητας ζωής και ανικανότητας. Μη στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα φάνηκαν για τους δευτερογενείς δείκτες εκτός από τον δείκτη της κατάθλιψης (ψυχολογική ανησυχία), όπου η ομάδα θεραπείας επέδειξε σημαντική μείωση στην κατάθλιψη, όταν συγκρίθηκε με την ομάδα ελέγχου. Επίσης, όταν εξετάστηκαν τα αποτελέσματα μετά το πέρας 6 μηνών από τη λήξη της θεραπείας, η ομάδα θεραπείας παρουσίασε στατιστικά σημαντικές μειώσεις στους δείκτες της ανικανότητας εξ αιτίας των πονοκεφάλων και βελτιώσεις στη ποιότητα ζωής σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Τέλος, η ομάδα θεραπείας, όταν συγκρίθηκε με την ομάδα ελέγχου, παρουσίασε σημαντικές βελτιώσεις σε αρκετές από τις διαδικασίες της ΘΑΔ (π.χ., αποδοχή του πόνου, αποφυγή, γνωστική σύγκλιση, και παρεμβολή στις αξίες) στο τέλος της θεραπείας, και μετά από 3 μήνες. Επιπρόσθετα, διαμεσολαβητικές αναλύσεις (mediation) χρησιμοποιώντας μη παραμετρικά κριτήρια επέδειξαν ότι οι δείκτες: αποδοχής του πόνου, ψυχολογικής ακαμψίας στον πόνο, αποφυγής και πρόοδο στις αξίες φάνηκαν να διαμεσολαβούν στη σχέση μεταξύ της θεραπείας και ανικανότητα εξ αιτίας των πονοκεφάλων/ ποιότητα ζωής. Τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης παρέχουν νέες ενδείξεις σχετικά με τη χρήση συμπεριφορικών προγραμμάτων για τη διαχείριση των πονοκεφάλων. Επίσης, τα συμπεράσματα παρέχουν ευρήματα σχετικά με την ΘΑΔ και τους μηχανισμούς θεραπείας της. Στο σύνολο της, η μελέτη αυτή παρουσιάζει εμπειρικά δεδομένα που μπορούν αν χρησιμοποιηθούν στην κλινική πράξη και προτείνει την χρήση της ΘΑΔ για την διαχείριση των πονοκεφάλων.

The main behavioral treatment suggestion for headache management is the prevention of headaches via avoidance of external and internal headache triggers. Despite the wide use of avoidance in headache management, very little empirical evidence exists to support its effectiveness. Attempts at avoiding headache triggers or other internal private experiences associated with headaches, may increase trigger potency, restrict lifestyle, decrease internal locus of control, and exacerbate and maintain pain perception. New treatment approaches, such as Acceptance and Commitment Therapy (ACT), emphasize acceptance and valued-living as alternatives to avoidance. Though APA characterizes ACT as an empirically supported treatment for chronic pain, there is limited evidence for its effectiveness for headache disorders. The purpose of the present study was threefold. First, it aimed to critically evaluate the detrimental role of avoidance when dealing with head pain, and then proposed the ACT approach as an alternative to the avoidance and control of pain agenda. Second, it examined in a Randomized Controlled Trial (RCT) how an ACT-based intervention for headache sufferers decreases disability and improves quality of life, compared to a Wait List Control group (WL). Finally, it sought to examine the mechanism of ACT treatment on headache-related disability and quality of life outcomes, through ACT-theoretically-based mediators (e.g., pain acceptance, psychological inflexibility in pain, committed actions, values progress and obstruction, and mindfulness). 94 headache sufferers were randomized to either receive ACT or be in a waitlist control condition. Headache-related disability and quality of life (primary outcomes); headache severity, medical utilization and psychological distress (secondary outcomes); and ACT process measures (e.g., assessing acceptance, defusion, values, mindfulness etc.) were assessed before-treatment, at treatment-end, and at 3 and 6-month follow-ups. Results demonstrated substantial improvement in favor of ACT compared to the WL group on primary outcomes. No significant group by time differences was observed for secondary outcomes, except for depression, where ACT demonstrated significant reductions when compared to the control. When 6-month follow-up assessments were examined, ACT resulted in significant effects of time for disability, quality of life, pain severity, frequency of medical utilization, and depression. Also, the ACT group, when compared to the control group presented improvements in several ACT processes (e.g., pain acceptance, avoidance of pain, cognitive fusion, and value obstructions) at treatment-end, and at 3-month follow-up. Further, mediation analyses using a non-parametric cross product of the coefficient approach demonstrated that pain acceptance, psychological inflexibility in pain, avoidance of pain, and values progress were found to all mediate the effects of treatment on headache disability and quality of life at 3, and 6-month follow-up. Findings from this study offer new evidence for the utility and efficacy of ACT in the management of primary headaches. Also, findings provide evidence that the ACT approach indeed works via its proposed mechanisms of action. Collectively, this study has practical and translational value and suggests the use of ACT for the management of headaches.