Επίδραση τεχνικών σηματοδότησης και κειμενικής συνεκτικότητας στην ανάκληση και κατανόσηση διαφορετικών τύπων πληροφοριακού κειμένου

Abstract

Η έρευνα μελέτησε την επίδραση διαφορετικών αναθεωρήσεων στην κατανόηση διαφορετικών τύπων πληροφοριακού κειμένου, σε συνθήκες απουσίας προϋπάρχουσων γνώσεων, λαμβάνοντας υπόψη ατομικά χαρακτηριστικά. Σε 215 μαθητές Στ' τάξης δημοτικού χορηγήθηκαν δοκίμια προϋπάρχουσων γνώσεων, κατανόησης, λεξύλογικής επίδοσης και δυνατότητας μνήμης εργασίας, έργα ελεύθερης γραπτής ανάκλησης και δύο κείμενα, περιγραφικό και σύγκρισης αντιπαράθεσης. Εφαρμόστηκε μια 2X2X2 MANCOVA, με την κειμενική συνεκτικότητα, τη σηματοδότηση και τον τύπο κειμένου ως ανεξάρτητες μεταβλητές και την κατανόηση, την ανάκληση, την εξαγωγή συμπερασμάτων και τις λανθασμένες βασικές ιδέες και συμπεράσματα ως εξαρτημένες μεταβλητές. Η δυνατότητα μνήμης εργασίας και η λεξιλογική επίδοση ήταν συμμεταβλητές. Τα αποτελέσματα έδειξαν κυρίως επίδραση της κειμενικής συνεκτικότητας και του τύπου κειμένου, αλλά όχι των τεχνικών σηματοδότησης. Επιπλέον, παρουσιάστηκαν αλληλεπιδράσεις των ατομικών χαρακτηριστικών με την κειμενική συνεκτικότητα και τον τύπο κειμένου. Τα εργαλεία αξιολόγησης λεξιλογικής επίδοσης και δυνατότητας μνήμης εργασίας που αναπτύχθηκαν, λόγω της έλλειψης ανάλογων ελληνόφωνων δοκιμίων, αποδείχθηκαν έγκυρα και αξιόπιστα. Σημαντικά συμπεράσματα της έρευνας είναι πως: (α) η μη επίδραση των τεχνικών σηματοδότησης ενδεχομένως οφείλεται στην απουσία στρατηγικών ανάγνωσης, (β) η υποστήριξη της βαθύτερης κατανόησης στην απουσία κειμενικής συνεκτικότητας αποδίδεται στην εντατική επεξεργασία που προκαλείται, (γ) η χειρότερη ανάκληση και οι περισσότερες λανθασμένες βασικές ιδέες και συμπεράσματα στην απουσία κειμενικής συνεκτικότητας θέτουν περιορισμούς σε αυτού του τύπου αναθεωρήσεις, (δ) η υποστήριξη της κατανόησης και μάθησης είναι μεγαλύτερη σε κείμενα που διέπονται από συνθετότερη δομή και (ε) η επίδραση των κειμενικών αναθεωρήσεων και του τύπου κειμένου στην κατανόηση εξαρτάται και από τα ατομικά χαρακτηριστικά. Τέλος, τα αποτελέσματα συζητούνται στο πλαίσιο θεωρητικών μοντέλων κατανόησης κειμένου.

The study investigated the effects of different text revisions in the comprehension of different types of expository text, in the absence of prior knowledge, taking into account readers' characteristics. Year 6 primary students (n=215) were administered prior knowledge, comprehension and vocabulary tests, a sentence span measure, free written recall tasks, and were presented with descriptive and contrast comparison texts. A 2X2X2 MANCOVA was applied, with text cohesion, signalling and type of text as independent factors and comprehension, recall, inferences and distortions as dependent variables. Reading span and vocabulary knowledge were covariates. The results primarily showed effects of text cohesion and type of text, but not of signalling. Interaction effects were observed between individual characteristics, text cohesion and type of text. The Greek language vocabulary and reading span tests developed for assessing individual differences were proved valid and reliable. Most important conclusions from the study include: (a) the ineffectiveness of signalling techniques can be possibly attributed to participants’ lack of reading strategies, (b) support of deeper comprehension from less cohesive texts occurs due to the elaborative processing being triggered, (c) poorer recall and increased distortions in less cohesive texts posts restrictions for this type of text revisions, (d) the support provided to comprehension is greater from heavily structured texts, and, (e) the effect of text revisions and type of text on comprehension depends, among others, on individual differences, something that underlines the necessity of including them in similar studies. Finally, results are discussed in the frame of reading comprehension theoretical models.