Limassol as a social assemblage : a diachronic analysis of its urban form

Abstract

Η παρούσα διατριβή στοχεύει στην ενίσχυση της γνώσης της θεωρίας της αστικής ανάπτυξης, φιλτράροντας τους σύγχρονους τρόπους ανάλυσης της αστικής μορφής διαχρονικά, μέσω μιας εμπειρικής ανάλυσης των τρόπων εξέλιξης της αστικής μορφής της Λεμεσού από το 1883 μέχρι σήμερα. Μέσω μιας βιβλιογραφικής ανασκόπησης τρεχουσών, βασικών ζητημάτων σε σχέση με την αντίληψη για τον χαρακτήρα των πόλεων, καθορίζεται ένα θεωρητικό πλαίσιο που, σε μεγάλο βαθμό, βασίζεται στην εννοιολογική κατανόηση των πόλεων από τον Manuel DeLanda ως κοινωνικές συναρμολογήσεις. Ένα τέτοιο πλαίσιο συνεπάγεται μια σειρά αναλυτικών απαιτήσεων, οι οποίες συνδυάζονται με διάφορα μεθοδολογικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται συνήθως από διάφορες αστικές μορφολογικές ή αστικές κοινωνιολογικές προσεγγίσεις. Με βάση τις απαιτήσεις του θεωρητικού πλαισίου, επιλέγονται και συνδυάζονται διάφορα μεθοδολογικά εργαλεία. Η προσέγγιση αυτή αποσκοπεί στην καθιέρωση ενός αποτελεσματικού τρόπου προσδιορισμού των βασικών διεργασιών που οδήγησαν στην εμφάνιση και τον μετασχηματισμό της Λεμεσού. Μεθοδολογικά, ο στόχος είναι να αναπτυχθεί μια διεπιστημονική προσέγγιση, η οποία θα περιλαμβάνει αναλυτικά στοιχεία τόσο από τις κοινωνικές όσο και από τις χωρικές επιστήμες, εστιάζοντας στις σχέσεις μεταξύ των φυσικών και των κοινωνικών πτύχων της πόλης. Η συγκεκριμένη μελέτη προτείνει μια ευρεία μεθοδολογία ανάλυσης, η οποία περιλαμβάνει διάφορα αναλυτικά εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μεμονωμένα για την αξιολόγηση σημερινών ή παλαιότερων αστικών μορφών, καθώς και για προτεινόμενα σχέδια αναδιαμόρφωσης. Σκοπός της είναι η διαμόρφωση μιας μεθόδου που να ενσωματώνει το ιστορικό πλαίσιο ως θεμελιώδες στοιχείο για την ανάπτυξη και την αναδιαμόρφωση των πόλεων, να έχει τη δυνατότητα να παρέχει την γνώση για την κατανόηση των διαφόρων κλιμάκων και παραγόντων που εμπλέκονται στην αναδιαμόρφωση τους καθώς και την αλληλεξάρτηση μεταξύ των εν λόγω παραγόντων. Η έρευνα επικεντρώνεται στη μελέτη της ανάπτυξης του οδικού δικτύου της Λεμεσού, της δομημένης μορφής και των κοινωνικών χαρακτηριστικών της, μέσω της ανάλυσης ιστορικών και σύγχρονων χαρτών, κοινωνικών δεδομένων και αρχείων απογραφής, και πιο συγκεκριμένα τη χωρική κατανομή κοινωνικών μεταβλητών όπως η υπηκοότητα, η κοινωνική τάξη και η επαγγελματική κατάσταση. Η ανάλυση επικεντρώνεται στα φυσικά στοιχεία της πόλης και τις ιδιότητές τους καθώς και στα βασικά κοινωνικά χαρακτηριστικά και τη χωρική τους κατανομή. Η επαγωγική εξέταση των κοινωνικών δεδομένων από τη χωρική σκοπιά και η ενσωμάτωση διαφορετικών προσεγγίσεων από τις κοινωνικές επιστήμες και από την αστική μορφολογία επιτρέπουν την αναγνώριση των προτύπων και παρέχουν νέες οπτικές σε σχέση με τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των φυσικών και ανθρώπινων στοιχείων που οδηγούν στην ανάπτυξη και αναδιαμόρφωσης της Λεμεσού. Οι βασικοί μηχανισμοί που λειτουργούν στην εμφάνιση της Λεμεσού και στον σχηματισμό των σύγχρονων χαρακτηριστικών της Λεμεσού, αναγνωρίζονται. Παρόλο που τα τελικά ευρήματα είναι συναφή και συγκεκριμένα για την περιπτωσιολογική μελέτη που παρουσιάζεται σε αυτή τη διατριβή, εντούτοις σε σύγκριση με ευρήματα υφιστάμενων μελετών άλλων πόλεων διαπιστώνεται ότι ορισμένα είναι πιο γενικευμένα. Η γενίκευση των αποτελεσμάτων - σε σχέση με τις βασικές διαδικασίες που αναδεικνύουν τα κοινά αλλά και τα συγκεκριμένα αστικά χαρακτηριστικά των πόλεων - μπορεί να αξιολογηθεί περαιτέρω στο μέλλον με τη χρήση της προτεινόμενης μεθοδολογίας.

This thesis aims to enhance the knowledge of urban development theory by refining current ways of analysing the urban form diachronically through an empirical analysis of how the urban form of Limassol evolved between 1883 and today. Through a review of key issues surrounding our understanding of the nature of cities, a theoretical framework largely based on Manuel DeLanda’s conceptualisation of cities as social assemblages is set. Such a framework implies a series of analytical requirements, which are matched by various methodological tools commonly used by different urban morphological or urban sociological approaches. The benefits of each of these are also reviewed and, based on the requirements of the theoretical framework a variety of tools are selected and combined. This approach aims to establish an effective way of identifying the key processes that led to the emergence and transformation of Limassol. Methodologically, the aim is to develop a multidisciplinary approach, which encompasses analytical elements from the social sciences along with those from urban studies; the focus being on the linkages between the physical and social spheres of the city. A key output of this study is a broad methodology for analysis, comprising different analytical tools which can be used individually for assessment of current or past urban forms, as well as proposed plans for redevelopments. It aims at devising a method which embeds the historical context as a core element to cities’ growth and change, has the capability of delivering an understanding of different scales and actors involved in the transformation of cities and of the interrelationship between different components. The research focuses on the development of Limassol’s street network, built form and social characteristics by analysing historical and contemporary maps, social data and census records, in particular, the spatial distribution of social variables such as citizenship, social class and occupational status. The analysis is specifically concerned with key physical elements of the city and their properties, and key social characteristics and their spatial distribution. The inductive examination of social data from a spatial perspective, and the integration of different approaches from the social sciences and from urban morphology, enable the recognition of patterns and provide new insights into the interactions between the physical and human elements which lead to the growth and transformation of Limassol. The key mechanisms operating in the emergence of Limassol and the formation of its contemporary characteristics are identified. While the findings are contextual to the case study presented in this thesis, some are found to be generalisable through comparison with existing evidence from previous studies of other cities. It is also expected that generalisation - with regards to the key processes that lead cities to display their common as well as their specific urban characteristics - can be further assessed in the future through the replication of the methodology proposed here.