Empirical effects of commodity and income tax reforms

Abstract

Η παρούσα διατριβή μελετά συγκεκριμένες φορολογικές πολιτικές μεταρρυθμίσεις που έλαβαν χώρα στην Κυπριακή δημοκρατία τις τελευταίες δεκαετίες με σκοπό να εξετάσει ερευνητικά θέματα που ανέκαθεν έλκυαν το ενδιαφέρον τόσο τους ακαδημαϊκούς όσο και τους φορείς πολιτικών μεταρρυθμίσεων. Ως εκ τούτου η έρευνα έχει τρεις κύριους στόχους. Πρώτον, να εξετάσει ποιος επωμίζεται το βάρος της φορολογίας χρησιμοποιώντας την πολιτική μεταρρύθμιση που επιβλήθηκε στον συντελεστή του ΦΠΑ στα τρόφιμα πρώτης ανάγκης. Δεύτερον, να μελετήσει την επίδραση στη προσφορά εργασίας χρησιμοποιώντας μια σειρά μεταρρυθμίσεων στην άμεση φορολογία των ατόμων. Τρίτον, να διερευνήσει κατά πόσον οι διαφορές που υπάρχουν στο εργατικό δυναμικό μεταξύ των πληθυσμών μπορούν να δικαιολογηθούν μέσα από τα κίνητρα που δημιουργούνται από κάθε φορολογικό σύστημα. Στο πρώτο κεφάλαιο, μελετάμε σε εμπειρικό επίπεδο την επίδραση της επιβολής των φόρων στις τιμές των αγαθών. Θεωρήσαμε τη φορολογική μεταρρύθμιση του 2010 στον συντελεστή του ΦΠΑ ως μια καλή ευκαιρία να μελετήσουμε την επίδραση της φορολογίας στις τιμές των προϊόντων και κατ’ επέκταση τη φορολογική επίπτωση στους καταναλωτές. Κατά τη συγκεκριμένη μεταρρύθμιση τα τρόφιμα πρώτης ανάγκης άλλαξαν φορολογικό συντελεστή από 0% σε 5%. Χρησιμοποιώντας ως δεδομένα τις τιμές αυτών των προϊόντων και ταυτόχρονα τις τιμές των προϊόντων τα οποία ανέκαθεν φορολογούνταν με 5% δημιουργούμε δυο ομάδες προϊόντων με σκοπό την σύγκριση τους. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η αύξηση του ΦΠΑ από 0% σε 5%, περνά στους καταναλωτές σε μικρότερο βαθμό από την αύξηση του ΦΠΑ για τους δυο πρώτους μήνες, ωστόσο, μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου οι τιμές αυξάνουν όσον και η αύξηση του ΦΠΑ. Στο δεύτερο κεφάλαιο, εκμεταλλευόμαστε μια σειρά μεταρρυθμίσεων όσον αφορά την φορολογία του εισοδήματος που έλαβαν χώραν στην Κύπρο κατά την χρονική περίοδο 2003-2009, οι οποίες επηρέασαν κατά τον ίδιο τρόπο τους οριακούς φορολογικούς συντελεστές και για τα δυο φύλα. Συγκεκριμένα, αυτές οι μεταρρυθμίσεις περιλάμβαναν την επέκταση σε όλα τα φορολογικά κλιμάκια σε συνδυασμό με την αύξηση του αφορολόγητου εισοδήματος. Για να εκτιμήσουμε τις παραμέτρους συμπεριφοράς για το κάθε φύλο υιοθετούμε την μέθοδο των Blundel et al. (1998). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα διαπιστώνουμε πως οι συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις επηρεάζουν την προσφορά εργασίας τόσο στην συμμετοχή αλλά και στις ώρες εργασίας σε σχέση με άλλες μελέτες που συνήθως υποστηρίζουν αλλαγή μόνο στην συμμετοχή. Στο τρίτο κεφάλαιο, ερευνούμε κατά πόσον τα κίνητρα που δημιουργούνται από το φορολογικό σύστημα μπορούν να εξηγήσουν τις διαφορές που υπάρχουν όσον αφορά την προσφορά εργασίας μεταξύ των χωρών. Για να περιορίσουμε όσον γίνεται τον παράγοντα προτιμήσεων λόγω διαφορετικής κουλτούρας επικεντρωνόμαστε κυρίως στην Νότια Ευρώπη. Έπειτα, επιλέγουμε τρεις συγκεκριμένες χώρες, την Κύπρο, Ελλάδα και Ιταλία, οι οποίες σύμφωνα με συγκεκριμένους δείκτες είναι πιο κοντινές από άποψη κουλτούρας. Στην συνέχεια εκτιμούμε τις ελαστικότητες για την κάθε χώρα κάτω από το υφιστάμενο φορολογικό της σύστημα και κατόπιν κάτω από το φορολογικό σύστημα των άλλων δύο χωρών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα τα κίνητρα που δημιουργούνται από το φορολογικό σύστημα φαίνεται να εξηγούν την συμπεριφορά των ατόμων στην προσφορά εργασίας. Πιο ευνοϊκό φορολογικό σύστημα παροτρύνει την συμμετοχή στην αγορά εργασίας και την αύξηση των εργατοωρών.

The following thesis focuses on specific tax policy reforms which occurred in the Republic of Cyprus in order to empirically examine important research points that have always triggered the interest of both policy makers and academics. The first objective of the present thesis is to study who bears the burden of taxes by examining a Value Added Tax (VAT) policy reform concerning food products of basic need. The second objective is to study how a series of income taxation reforms affects labour supply. The last objective is to justify the differences which exist in the labour market between different populations via work incentives created through the tax system. In the first chapter we study the reaction of prices to the imposition of taxes, an area which has received a rather limited empirical attention compared to the theoretical part. We consider the VAT reform which occurred in Cyprus on January 10, 2011 whereby the VAT rate for food products of basic need changed, to be a great opportunity to empirically exploit the general insights into tax shifting behaviour. Since the tax rate of other food products did not change, we use the dif-in-dif method in order to compare the prices of those two groups of products. According to the findings of the subject thesis, the increase of the VAT rate from 0% to 5% passes onto consumers through higher prices. Studies which relate to reforms that affected both men and women and give the opportunity to identify the reaction of both demographic groups do not exist. In the second chapter of this study we aim to fill in the aforementioned literature gap by examining a series of unique income tax reforms which occurred in Cyprus during the period 2003-2009 and similarly affected the marginal tax rates of both males and females. We adopt the grouping estimator identification methodology proposed by Blundell et al. (1998) to control various endogeneity estimation problems and identify the behavioural parameters of interest. Our findings support positive labour supply wage elasticities and negative non-labour income elasticities for both genders. In the last chapter of the thesis we study whether the labour supply differences which exist among countries result from population preferences or from the existing income tax systems and their specific features. In order to minimise the impact of population preferences we select Cyprus, Greece and Italy, which share similar cultural preferences based on ancestry, language and cultural indices compared to other European countries but at the same time exhibit noticeable differences in labour market preferences. To investigate the extent to which the differences in labour supply are justified by the different income tax systems of the three countries, we swap their tax systems using micro simulation procedure by changing the tax rates and bands as practised in each country to get the respective labour supply response of each population. For the labour supply estimation we use the discrete choice model. The results suggest that a more generous system increase work incentives and a less generous system reduces work incentives.