The Gurbetties of Cyprus and their language Gurbetcha

Abstract

Το πρώτο κεφάλαιο αυτής της διατριβής παρουσιάζει την ταυτότητα και η προέλευση των Ρομά-Κουρμπετών της Κύπρου, το κοινωνικοπολιτισμικό και πολιτικό πλαίσιο στο οποίο ζουν σήμερα και η επίδρασή του στη διατήρηση του γλωσσικού τους ρεπερτορίου. Το δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζει τους Ρομά ανά το παγκόσμιο και επικεντρώνεται στους Κουρμπέτες στο Ιράν, το Αφγανιστάν, τη Συρία και τη Γιουγκοσλαβία. Πέρα από την Κουρμπέτικη γλωσσική ποικιλία, παρουσιάζονται και οι λοιπές μειονοτικές γλώσσες της Κύπρου, συγκεκριμένα η κυπριακή αραβική και η δυτική αρμενική. Επιπρόσθετα, αυτό το κεφάλαιο επεξηγεί τους λόγους για τους οποίους έχει διεξαχθεί αυτή η έρευνα. Στη συνέχεια, αναλύει την σημερινή κοινωνιογλωσσολογική κατάσταση των Κουρμπετών και παρουσιάζει επίσης την εξέλιξη της γλώσσας που χρησιμοποιείται από τους Κουρμπέτες σε σχέση με διάφορους παράγοντες (π.χ. το κοινωνιογλωσσικό περιβάλλον και την επικοινωνία με τις τοπικές γλώσσες). Το τρίτο κεφάλαιο αφορά την ερευνητική μεθοδολογία την οποία ακολούθησα για τη συλλογή των δεδομένων. Το τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζει τα δεδομένων που προέκυψαν από τις συνεντεύξεις καθώς και την ανάλυσή τους σε όλα τα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης. Γίνεται λοιπόν μια εκτενής γλωσσολογική περιγραφή της Κουρμπέτικης γλωσσικής ποικιλίας εντοπίζοντας τις επιδράσεις της από την πρότυπη Τουρκική, Κουρδική, Αραβική, Ρομανί και κυρίως από την Κυπριακή Τουρκική. Η ανάλυση της Κουρμπέτικης γλωσσικής ποικιλίας οργανώνεται σε τρία επίπεδα: φωνολογικό επίπεδο, σημασιολογικό-λεξικό επίπεδο και γραμματικό επίπεδο. Στο φωνολογικό επίπεδο γίνεται προσπάθεια καταγραφής του φωνητικού και φωνολογικού συστήματος της Κουρμπέτικης γλωσσικής ποικιλίας. Παρουσιάζονται λεπτομερώς όλα τα φωνήματα μαζί με τα αλλόφωνά τους και όλες οι φωνολογικές διεργασίες που απαντούν στα κείμενα που έχουν συλλεγεί. Στο σημασιολογικό επίπεδο αναλύονται σημασιολογικά οι δάνειες λέξεις και φράσεις ως προς το εάν διατηρούν τη στενή ή ευρεία σημασία που είχαν στη γλώσσα-πηγή. Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται υπό μορφή πινάκων και διαγραμμάτων η συχνότητα των δανείων λέξεων (ρημάτων και ουσιαστικών) από τη Ρομανί κι από άλλες γλώσσες όπως η κουρδική, η περσική, η αρμενική και η ελληνική που προέκυψε από το σώμα κειμένων καθώς επίσης η συχνότητα της γλώσσας-πηγής. Με βάση τα στατιστικά στοιχεία γίνεται πιο εκτενής παρουσίαση των φωνολογικών, μορφολογικών, συντακτικών και σημασιολογικών ομοιοτήτων/διαφορών των δάνειων λέξεων σε σχέση με τις γλώσσες προέλευσης Το γραμματικό επίπεδο συνδέει τα δύο προηγούμενα και εμπεριέχει δύο τομείς: τον μορφολογικό τομέα και τον συντακτικό τομέα. Στον μορφολογικό τομέα αναλύονται μορφολογικά παραδείγματα που προκύπτουν από το σώμα κειμένων δείχνοντας τις ομοιότητες και τις διαφορές τους. Στον συντακτικό τομέα παρουσιάζονται οι συντακτικές δομές της τουρκικής σε αντιπαραβολή με την Κουρμπέτικη, καθώς επίσης τα συντακτικά φαινόμενα από ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, τα οποία έχουν περάσει στην τουρκοκυπριακή διάλεκτο και στην Κουρμπέτικη γλωσσική ποικιλία. Τέλος, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα της έρευνας και προτείνονται θεματικές περιοχές για περαιτέρω έρευνα. Στο παράρτημα παρουσιάζονται όλα τα κείμενα μεταγραμμένα στο ΔΦΑ καθώς και οι μεταφράσεις τους στα τουρκικά και στα αγγλικά. Παρουσιάζονται επίσης πίνακες κλίσης ρημάτων και καθώς και μέρος του λεξιλογίου της Κουρμπέτικης γλωσσικής ποικιλίας, συγκεκριμένα τα εντοπισθέντα ουσιαστικά, επίθετα και ρήματα. Στους πίνακες αυτούς δίνεται και η κατά προσέγγιση ετυμολογία τους.

The first chapter of this thesis presents the identity and origin of the Gurbetties of Cyprus, the social, cultural and political context in which Gurbetties live today, and the effect this has on preserving their language repertoire. The second chapter presents the Roma across the world and then focuses on the Gurbetties in Iran, Afghanistan, Syria and Yugoslavia. Besides Gurbetcha, the other minority languages of Cyprus are presented, namely Cypriot Arabic and Western Armenian. Moreover, this chapter provides the reasons for undertaking this research. It analyses the current sociolinguistic situation of the Gurbetties and presents the development of the vernacular used by Gurbetties in relation to a number of factors (e.g. their sociolinguistic environment and language contact with local languages). The third chapter presents the research methodology I followed for my data collection. The fourth chapter presents data gathered through interviews and analyses the language at various levels of linguistic analysis. The research thus comprises an extensive linguistic description of the Gurbetcha linguistic variety, and explores the influences from Standard Turkish, Kurdish, Arabic, Romani, and especially from Cypriot Turkish Dialect. This analysis of the Gurbetcha language is organised linguistically into four levels: the phonological level, the morphological level, the syntactic level and the semantic-lexical level. At the phonological level, an attempt to describe the phonetic and phonological system of the Gurbetcha linguistic variety is made. I analyse and present in detail the phonemes of the Gurbetcha linguistic variety, with their allophones. At the morphological level, examples taken from the text corpus are analysed in terms of their morphemic structure. At the syntactic level, the syntactic structures of Turkish in comparison with Gurbetcha are presented, as well as syntactic phenomena of Indo-European languages, which have been borrowed into Cypriot Turkish Dialect and Gurbetcha. At the semantic level, words and phrases borrowed into Gurbetcha are analysed against the background of the source languages. The presentation is supported by tables and examples detailing loanwords from Romani and other languages, such as Kurdish, Persian, Armenian and Greek. Finally, the findings and conclusions of the study are presented along with suggestions of areas for further research. All texts in the appendices are presented in IPA transcription, and accompanied by translations into Turkish and English. Furthermore, the appendices provide paradigms of verb conjugation and a glossary of nouns, adjectives and verbs of the Gurbetcha language that are found in the corpus of texts. In those tables the approximate etymology of these words is also provided.