A dialogical case study in a Cypriot mental rehabilitation center: residents’ and professionals’ representations of mental illness causes, daily life and working experiences

Abstract

Η παρούσα διατριβή εξετάζει τις εμπειρίες ατόμων που διαγνώστηκαν με ψυχική ασθένεια και διαμένουν σε ένα Κυπριακό, κοινοτικό κέντρο ψυχικής αποκατάστασης, καθώς και των επαγγελματιών που εργάζονται μαζί τους. Συγκεκριμένα, διερευνά: α) πως ένοικοι και επαγγελματίες αναπαριστούν και αποδίδουν τις αιτίες των ψυχικών προβλημάτων, β) πως αναπαριστούν τις καθημερινές και εργασιακές εμπειρίες στο κέντρο, γ) πως διαχειρίζονται τα νοήματα σχετικά με τις αιτίες ψυχικής ασθένειας και των εμπειριών στο κέντρο, και δ) πως η διαχείριση νοήματος επηρεάζει την ταυτότητα των ενοίκων και την αλληλεπίδραση με τους επαγγελματίες. Υιοθετήθηκε διαλογική μελέτη περίπτωσης σε ένα Κυπριακό κοινοτικό κέντρο ψυχικής αποκατάστασης όπου διαμένουν 40 ασθενείς και 15 μέλη του προσωπικού εργάζονται συνεχώς. Υιοθετήθηκε η ποιοτική προσέγγιση που περιλάμβανε συνεντεύξεις και μια εκτεταμένη περίοδο παρατήρησης στο κέντρο. 10 κάτοικοι που διαγνώστηκαν με σχιζοφρένεια και συνυπάρχουσες διαταραχές (π.χ. διαταραχή προσωπικότητας) και 8 επαγγελματίες διαφορετικών ειδικοτήτων (π.χ. νοσηλευτές, ψυχολόγοι) συμμετείχαν στην έρευνα. Πραγματοποιήθηκε θεματική ανάλυση για την ανάλυση των δεδομένων από τις συνεντεύξεις των συμμετεχόντων. Τα ευρήματα κατέδειξαν ότι οι αιτιακές αποδόσεις των ενοίκων περιλαμβάνουν α) πολλές διαφορετικές εξωτερικές, μη ελεγχόμενες καταστάσεις, και β) εσωτερικές αναπτυξιακές αιτίες. Η ανάλυση έδειξε πως αποστασιοποιούνται ενεργά από την πεποίθηση ότι είναι υπεύθυνοι για τα προβλήματα τους αποδίδοντας την έναρξή τους στους «άλλους» (δηλαδή την οικογένεια τους), αναπαριστούν τον εαυτό τους θετικά και υιοθετούν το ρόλο του ενδυναμωμένου δράστη. Οι επαγγελματίες, παρόλο που αναγνωρίζουν το ρόλο των γενετικών/βιολογικών αιτιών, επισημαίνουν τις εξωτερικές, μη ελεγχόμενες αιτίες, οι οποίες αφορούν το οικογενειακό πλαίσιο, την τραυματική παιδική ηλικία και τις ιστορικές και τρέχουσες κοινωνικές συνθήκες. Κατανοούν την ψυχική ασθένεια ως κατάσταση «ομοιότητας» και «ετερότητας» ταυτόχρονα, και έτσι πλησιάζουν ή απομακρύνονται συναισθηματικά από τους ψυχικά ασθενείς. Αναφορικά με την μεταξύ τους σχέση, υπάρχει μια ενδιαφέρουσα αντίφαση μεταξύ των κατοίκων: ορισμένοι αναπαριστούν το κέντρο ως «καταφύγιο» από τον έξω κόσμο, ενώ άλλοι ως «φυλακή», λόγω των αυστηρών κανόνων και συμπεριφορικών περιορισμών των επαγγελματιών, γιαυτό οραματίζονται την «ελεύθερη» ζωή τους εκτός κέντρου. Τέλος, τα ευρήματα έδειξαν πως οι σχέσεις ενοίκων – επαγγελματιών είναι ασύμμετρες και ιεραρχικές, γεγονός που επηρεάζει τα συναισθήματα, τη θεραπεία και την ικανοποίηση των ενοίκων από τη ζωή και δημιουργεί εργασιακή εξουθένωση στους επαγγελματίες. Η συνεισφορά των ευρημάτων στην βιβλιογραφία έγκειται στο ότι τα ευρήματα α) δίδουν λεπτομέρειες για την κατανόηση των αιτιακών αποδόσεων των ενοίκων και πως οι κοινωνικοί άλλοι (πχ γονείς) επηρέασαν τις αιτιακές τους εξηγήσεις, και β) προσθέτουν γνώση στις λιγοστές έρευνες που διερευνούν την κατανόηση αιτιών ψυχικής ασθένειας στους επαγγελματίες. Επιπλέον, το γεγονός ότι οι αιτιακές αποδόσεις ενοίκων - επαγγελματιών συγκλίνουν, πιθανόν να επηρεάσει τη θεραπευτική πρόοδο των ασθενών και τον θεραπευτικό ρόλο των επαγγελματιών. Σχετικά με το πως η νοηματοδότηση των αιτιακών αποδόσεων επηρεάζει τη ταυτότητα των ενοίκων, τα ευρήματα κατέδειξαν πως ενεργά προσπαθούν να διαχειριστούν το στίγμα, υπερβαίνοντας την περιορισμένη κατανόηση της βιβλιογραφίας για μείωση της αυτό-εκτίμησης τους. Τέλος, εξέχουσας σημασίας είναι τα ευρήματα για τη σχέση ενοίκων-επαγγελματιών, αφού επισημαίνουν τις αποκλίνουσες απόψεις τους και τις ασυμμετρίες εξουσίας. Αυτό επηρεάζει ενδεχόμενα το θεραπευτικό αποτέλεσμα, την αυτό-αποτελεσματικότητα και τα αισθήματα ελπίδας των ενοίκων. Θα προταθούν εισηγήσεις για κλινικές παρεμβάσεις και μελλοντικές έρευνες.

This thesis examines the experiences of people diagnosed with mental illness and living in a Cypriot community mental center and the professionals working with them. It answers to: a) how residents and professionals represent and attribute the causes of mental problems, b) how they represent life and working experiences inside the center, c) how do they manage the meanings associated with mental illness causes and experiences in the center and d) how does this management of meanings affect residents’ identity and the way they interact each other. A dialogical case study design was utilized in a Cypriot community mental center where 40 patients reside, and 15 staff members work continuously. A qualitative approach was adopted, involving in-depth interviewing and observations at the center. 10 residents who had been given schizophrenia diagnosis with co-morbid conditions (e.g., personality disorder) and 8 professionals who had different specialties (i.e., nurses, psychologists) participated in this project. Thematic analysis was performed to analyze participants’ interview data. Findings show that residents attribute the causes of their mental problems to a) several different external and uncontrollable conditions and to b) internal developmental causes. Analysis showed that they actively distance themselves from the belief of being held responsible for their mental problems by attributing the onset responsibility to the ‘others’ (i.e., family), representing themselves positively, and adopting the position of empowered agents. Professionals, although they acknowledge the role of genetic/biological causes they emphasize external and uncontrollable causes, which were mainly related to the family context, traumatic childhood, and historical and current social conditions. They comprehend mental illness as a condition of “sameness” and "otherness" simultaneously getting emotionally closer or distant respectively from the mentally ill. Regarding their relationship, an interesting contradiction exists among residents: some of them represent the center as a “refuge” from the outside world, while others as a “prison”, due to professionals’ strict rules and behavioral restrictions towards them and thus, envision their “free” lives beyond the center. Finally, residents’ and professionals’ representations about their relationships at the center exemplified their asymmetrical and power hierarchical relations and showed how this affects residents’ feelings, treatment, and life satisfaction and professionals’ experiences of burnout in the center. Findings add to the scholarly field by offering details on patients’ subjective understanding of their causal beliefs and how the social others (e.g., parents) influenced their causal explanations and by providing knowledge to the limited studies that explore professionals’ mental illness causal understanding. Also, the findings illuminate that residents’ and professionals’ causal attributions converge, which could influence patients’ therapeutic progress and professionals’ therapeutic role. Findings on how residents’ meaning management of mental illness causes affect their identities, underscore their active efforts to manage stigma going beyond a limited understanding of loss of self-esteem and self-esteem damage that existing literature emphasizes. Finally, the findings that examine the relationship between patients and professionals are vital since they emphasize their divergent perspectives and power asymmetries, which could influence residents' therapeutic outcomes, self-efficacy, and feelings of hope. Suggestions will be made regarding clinical interventions and future research in the scholarly field.