Regenerating Foinikas settlement: production process through the ruin

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία αποσκοπεί στη δημιουργία παραγωγικής μονάδας μεταξιού, στο χώρο του εγκαταλελειμμένου οικισμού Φοίνικα της επαρχίας Πάφου, σε ένα τοπίο με μεταβαλλόμενη στάθμη νερού επαναπροσδιορίζοντας τη βασική λειτουργία του. Ευρύτερο στόχο του έργου αποτελεί η επαναφορά της ζωής στον οικισμό με την προσθήκη μιας νέας χρήσης σ’ ένα υφιστάμενο δομημένο και τόσο ευαίσθητο τοπίο. Προτείνεται η προσθήκη ενός νέου προγράμματος, που επιχειρεί να μετατρέψει τον ερειπωμένο οικισμό σ’ένα πρότυπο μοντέλο παραγωγής μεταξιού, επανατοποθετώντας τον χρήστη στη διαδικασία, καθώς και στο φυσικό αυτό περιβάλλον μέσα από νέες ασχολίες και δραστηριότητες, ενώ παράλληλα χειρίζεται το ανάγλυφο και τα υφιστάμενα κτήρια για την προσθήκη του υποστηρικτικού αυτού προγράμματος, σε μια αναβίωση διαφορετικής χρήσης από την πρωταρχική. Σκοπός είναι να διερευνηθεί το πώς μπορεί να επαναχρησιμοποιηθούν παλαιά παραδοσιακά κελύφη, διατηρώντας το παρελθόν και τη μνήμη. Η νέα πρόταση καθορίστηκε αξιοποιώντας τα σημαντικότερα στοιχεία και ‘συστατικά’ του οικισμού, με συνθετικά εργαλεία να θεωρούνται το υδάτινο στοιχείο τόσο χωρικά όσο και λειτουργικά, η ιδιαίτερη τοπογραφία όπου χωροθετείται ο οικισμός, τα υφιστάμενα ερειπωμένα κελύφη, καθώς και η παλαιότερη παραγωγική μονάδα μεταξιού, όπου λόγω του ιδανικού κλίματος, ανέβαζε το βιοτικό επίπεδο του οικισμού. Μία προσπάθεια αξιοποίησης του χωριού για τη δημιουργία ενός παραγωγικού τόπου ή ένα πρόγραμμα αναβίωσης του οικισμού, διατηρώντας και ενισχύοντας το υφιστάμενο δίκτυο, αλλά και τη προσθήκη δραστηριοτήτων στο φράγμα, όπως βαρκάδα, κανό και ψάρεμα. Η πρόταση προσβλέπει στην αξιοποίηση κάθε ανενεργού κτίσματος και χώρου στον τομέα του οικισμού, δημιουργώντας παράλληλα συνθήκες συνύπαρξης και διάδρασης μεταξύ των κατοίκων και των νέων χρηστών που θα προσελκύσει το πρόγραμμα. Η εργασία ολοκληρώνεται με την πρόταση αναζωογόνησης του οικισμού με κεντρική ιδέα τη δημιουργία μιας σύγχρονης έκφρασης της δυναμικής που αναπτύσσεται ανάμεσα στα ερειπωμένα κτήρια του οικισμού και τους χρήστες του. Η πρόταση έχει γενικά ως στόχο να προτείνει έναν τρόπο ενεργοποίησης των ερειπωμένων οικισμών, μέσα από τη διαδικασία της παραγωγής, έτσι θα επιτευχθεί η προστασία και η ανάδειξη της παραδοσιακής κληρονομιάς του τόπου μας, μέσα από μια πιο σύγχρονη ματιά. Συμπερασματικά, ως προς το συνθετικό κομμάτι του έργου, αυτοσκοπός είναι η αξιοποίηση των υφιστάμενων χαράξεων του οικισμού και κατ’ επέκταση η δημιουργία κύριας διαδρομής σε αυτόν, όπου σύμφωνα με αυτήν και παράλληλά της θα γειτνιάζει, και θα δημιουργούνται οι κύριοι χώροι του προγράμματος. Ο χρήστης θα οδηγείται στο πρόγραμμα από τους ψηλούς λόφους προς τα κατώτερα υψομετρικά σημεία του οικισμού. Αυτό αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σχεδιαστικής πρότασης, αφού θα δημιουργούνται μέσω του κύριου άξονα του οδικού δικτύου, διαδρομές από το πρόγραμμα, οι οποίες σου δίνουν τη δυνατότητα να περιπλανηθείς ανάμεσα στα ερείπια και στο ψηλότερο σημείο του οικισμού, ένα σημείο παρατήρησης με θέα το φράγμα, όπου εκεί αναπτύσσεται και καταλαμβάνει μεγάλο μέρος το πρόγραμμα μαζί με το φράγμα. Πρόκειται δηλαδή, για μια πραγματική μετάφραση των στοιχείων του οικισμού σε μια αναβίωση διαφορετικής χρήσης.