‘Water of Peace’: Water Infrastructure and Conflict in Colonial and Postcolonial Cyprus

Abstract

Αυτή η διατριβή εξετάζει πιο προσεκτικά τις αυξημένες και εκτενείς έρευνες και κατασκευές έργων ύδρευσης και άρδευσης στην Κύπρο της ύστερης περιόδου της αποικιοκρατίας των δεκαετιών 1940-1950, μέχρι τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας και τα γεγονότα του 1974. Τόσο οι υποδομές όσο και η σύγκρουση δεν αποτελούν απλώς αντικείμενο κριτικής ιστορικής ανάλυσης, αλλά διατυπώνουν και μια μεθοδολογική προσέγγιση. Ο καθορισμός και η ανίχνευσή τους γίνεται ταυτόχρονα ένας τρόπος αποκάλυψης άγνωστων προηγουμένως πτυχών της κυπριακής ιστορίας καθώς και πρότασης νέων τρόπων χρησιμοποίησής τους ως εννοιολογική βάση. Η κύρια θεωρητική υπόθεση επιβεβαιώνει την αξία μιας ιστορικά ενοποιημένης εξέτασης της συμπαραγωγής φυσικών και δομημένων τοπίων, τοποθετώντας την Κύπρο σε μια ευρύτερη ιστορία υδάτινων υποδομών στον μετα-αποικιακό Παγκόσμιο Νότο. Η Κύπρος αναδεικνύεται ως μια χαρακτηριστική περίπτωση, που διαμορφώνεται από τις πολύπλοκες εμπειρίες της αποικιοκρατίας, νεωτερικότητας και σύγκρουσης, απεικονίζοντας πώς επιτεύχθηκε μια αμφισβητούμενη μοντέρνα ταυτότητα από ένα εξίσου αμφισβητούμενο κεντρικό κράτος, υπονομεύοντας τελικά τη δική του εξουσία. Η κυμαινόμενη γεωπολιτική δυναμική μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο διαφαινόμενος Ψυχρός Πόλεμος και ιστορικά γεγονότα όπως η εκλογή μιας κυβέρνησης των Εργατικών στη Βρετανία που οδήγησε στην «ευημερία και ανάπτυξη» στις αποικισμένες περιοχές, εκδηλώθηκαν σε υλικές και κοινωνικοπολιτικές υποδομές όπως το Σχέδιο Ύδρευσης της Ευρύτερης Λευκωσίας. Ανελήφθησαν φιλόδοξες πρωτοβουλίες που περιλάμβαναν την ανάπτυξη υποδομών, τον πολεοδομικό σχεδιασμό και τη δημιουργία θεσμών και υλικών πρακτικών για την παραγωγή μοντέρνων κυπριακών υποκειμένων. Η διαχείριση των υδάτων και οι υποδομές συνδέονται στενά με τις προκύπτουσες πολυεπίπεδες εντάσεις: μεταξύ εθνοτικών κοινοτήτων, μεταξύ του αποικισμένου πληθυσμού και των Βρετανών αποίκων, εντός του τοπικού πληθυσμού στη βάση φύλου και τάξης, και στην κατασκευή μοντέρνων αστικών και αγροτικών ταυτοτήτων μέσω του νερού. Το πρωτογενές αρχειακό υλικό από τα Κρατικά Αρχεία της Κυπριακής Δημοκρατίας και η εκτεταμένη έρευνα αρχείων εφημερίδων παρέχουν πληροφορίες τόσο για τον σχεδιασμό από πάνω προς τα κάτω όσο και για τις αντιλήψεις αυτών των έργων από κάτω προς τα πάνω. Αυτές οι εντάσεις εκτυλίσσονται σε διευρυμένες γεωγραφίες και συγκεκριμένα ιστορικά πλαίσια, εμπλουτίζοντας περαιτέρω την κατανόησή μας για την περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ υποδομών νερού, κοινωνίας και ταυτότητας. Η διατριβή μου επικεντρώνεται σε ένα συγκεκριμένο έργο, το Σχέδιο Ύδρευσης της Ευρύτερης Λευκωσίας, το οποίο ενσωματώνει αυτές τις πολύπλευρες εντάσεις. Αν και ιδέες για την ύδρευση της πρωτεύουσας υπήρχαν από το 1937, δεν τέθηκε σε εφαρμογή παρά μόνο το 1955 και ολοκληρώθηκε το 1968 μετά την ανεξαρτησία και ταυτόχρονα με την εκτεταμένη κατασκευή μεγάλων φραγμάτων. Η ανίχνευση της ιστορίας και της χωρικότητάς του σχεδίου επιβεβαιώνει μια συνεχή κρατική προσπάθεια εκσυγχρονισμού όχι μόνο της πρωτεύουσας Λευκωσίας και των γύρω περιοχών της, αλλά και των ίδιων των Κυπρίων που με τη σειρά τους είχαν τις δικές τους αντιλήψεις για τις δικές τους ταυτότητες. Καθόρισε διοικητικά όρια, ενσωμάτωσε αμφισβητούμενα οράματα αστικής και προαστιακής ανάπτυξης και αντιπροσώπευε την αποικιακή μοντερνιστική αισθητική και ιδεολογία, ενώ έγινε επίσης όχημα για την ανερχόμενη τοπική ελίτ. Το νερό θεωρήθηκε πολύτιμο τεχνοπολιτικό εργαλείο, που θα ενσάρκωνε την ευεργετικότητα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας καθώς και ενός ταυτόχρονα υπερ-συγκεντρωμένου κυβερνητικού αλλά και υπερ-τοπικοποιημένου ιδιωτικού συστήματος διαχείρισης νερού. Καθώς αυτό το έργο συνεχίστηκε μετά από την ανεξαρτησία, ανοίγει ένα κρίσιμο παράθυρο στη μεταποικιακότητα. Επομένως, η διατριβή εξετάζει επίσης τη μετάβαση από την αποικιακή μοντερνιστική ορθολογιστική σκέψη σε μια μεταποικιακή μαξιμαλιστική αναπτυξιακή προσέγγιση που φετιχοποίησε τις υποδομές νερού. Για τις μελέτες για την Κύπρο, αυτή η διατριβή προτείνει την ένταξη των υδάτινων υποδομών στην ιστορία της, ενώ στις μελέτες των υδάτινων υποδομών και της βρετανικής αποικιοκρατίας, η διατριβή μου υπογραμμίζει τη διαρκή ιδεολογική και υλική επιρροή της αποικιακότητας των υδατικών υποδομών, στη βάση γεωπολιτικών σχέσεων και τεχνοεπιστήμης.

This dissertation examines the most heightened and most extensive research and construction of water and irrigation projects in Cyprus, namely the late colonial period of the 1940s-50s till the early years of independence and up to the events of 1974. Both infrastructure and conflict are not merely the object of critical historic analysis, but they also formulate a methodological approach. Defining and tracing them becomes at once a way of uncovering previously-unknown aspects of Cypriot history as well as proposing novel ways of employing them as a conceptual foundation. The main theoretical premise asserts the value of a historically contextualised examination of the co-production of natural and built landscapes, placing Cyprus within a broader history of water infrastructures in the postcolonial Global South. Cyprus emerges as a distinctive case, shaped by its complex experiences of colonialism, modernity, and conflict by illustrating how a compromised modern identity was achieved by an equally compromised central State, eventually undermining its own power. The fluctuating geopolitical dynamics following the Second World War, the looming Cold War and historic occurrences such as the election of a Labour government in Britain which gave rise to ‘welfare and development’ in colonised areas, manifested themselves in material and socio-political infrastructure such as the Greater Nicosia Water Supply Scheme. Ambitious initiatives were undertaken, encompassing infrastructure development, urban planning, and the establishment of institutions and material practices in order to produce modern Cypriot subjects. Water management and infrastructures are closely associated with arising multileveled tensions: between ethnic communities, between the colonised population and British colonisers, within the local population across lines of gender and class, and in the construction of modern urban and rural identities through water. Primary archival materials from the State Archives of the Republic of Cyprus and extensive research of newspaper archives provide insight into both top-down planning and bottom-up perceptions of these projects. These tensions unfold across expanded geographies and specific historical contexts, further enriching our understanding of the complex interplay between water infrastructure, society, and identity. My thesis focuses on a specific project, the Greater Nicosia Water Supply Scheme, which encapsulates these multifaceted tensions. Although ideas for watering the capital through a new scheme existed since 1937, it was not put into motion until 1955 and completed in 1968 after independence and concurrently with large dam building. Tracing its history and spatiality attests to a continued state effort to modernise not only the capital Nicosia and its surrounding areas, but also Cypriots themselves who in turn, had their own perceptions of their own identities. It delineated administrative boundaries, embodied contested visions of urban and suburban development, and represented the colonial modernist aesthetic and ideology while also becoming a vehicle for the rising local elite. Water was seen as a valuable technopolitical tool, embodying the benevolence of the British Empire as well as of a quasi-governmental simultaneously highly-centralised yet hyper-localised private water management system. As this project continued beyond independence, it opens a crucial window into the postcolonial era. The thesis therefore also examines the shift from the colonial modernist rationalist thinking to a postcolonial maximalist development approach that fetishized water infrastructure. To studies on Cyprus this dissertation suggests including water infrastructure in its history, while to studies of water infrastructure and British colonialism, my thesis highlights the enduring influence of the coloniality of water infrastructures, both ideologically and materially in terms of geopolitical relations and technoscience.