Unseen Karnagio: Community - Based Actions for Industrial Heritage

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία επικεντρώνεται στην παραθαλάσσια βιομηχανική περιοχή Τσιφλικουδιών στη Λεμεσό. Η περιοχή αυτή έχει γνωρίσει πολλές εξελίξεις τον τελευταίο χρόνο, ιδιαίτερα όσο αφορά τις αγορές οικοπέδων από επενδυτές και τις βλέψεις τους για ρηχές και κερδοφόρες αναπτύξεις ‘μαμούθ’, οι οποίες απειλούν τη βιομηχανική ιστορία της περιοχής αλλά και τον δημόσιο χώρο της πόλης. Παρότι κάποιες βιομηχανίες έχουν εγκαταλείψει το σημείο, κάποιες είναι ακόμη ενεργές, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανίας ναυπήγησης – δηλαδή της κατασκευής, επισκευής και συντήρησης πλοίων, κατά μήκος της Ακταίας οδού. Από αυτή την βιομηχανία παίρνει το όνομά της ολόκληρη η περιοχή των Τσιφλικουδιών ανάμεσα στους Λεμεσιανούς – την ονόμασαν ‘ Καρνάγιο’ (Ιταλικά carenaggio – αποβάθρα, Λατινικά carina – κύτος πλοίου). Παρά την μεγάλη ιστορική και βιομηχανική αξία των ναυπηγείων στο τελευταίο πλέον Καρνάγιο στην Κύπρο, τα συγκεκριμένα ναυπηγεία αντιμετωπίζονται με προσωρινότητα από τη δημοτική αρχή, αφού τα οικόπεδα δεν τους ανήκουν επισήμως και αντιμετωπίζουν πιθανότητα να διωχθούν. Συγκεκριμένα, σήμερα απειλούνται από την ανερχόμενη απότομη ανάπτυξη της περιοχής που οφείλεται στις βλέψεις νέων επενδυτών που ψάχνουν παραθαλάσσιο κομμάτι της Λεμεσού να ‘στολίσουν’ με πολυώροφα κτήρια. Ακόμη, μέσω της έρευνας της διπλωματικής έχουν παρατηρηθεί άλλες σημαντικές απειλές στην περιοχή, όπως περιβαλλοντικές ανησυχίες για την ποιότητα νερού του ποταμού και της ακτής και η ρίψη σκουπιδιών σε μη προσιτούς χώρους, αλλά και η αποκοπή της ευρύτερης περιοχής του Καρναγίου από το οδικό δίκτυο του κέντρου πόλης. Αυτές οι αδυναμίες της περιοχής την καθιστούν προσιτή σε επενδυτές για μεγάλη κτηριακή ανάπτυξη, ξεκινώντας ουσιαστικά από το μηδέν. Εδώ απειλείται ξεκάθαρα ο χαρακτήρας και η βιομηχανική αξία και τέχνη του Καρναγίου με εξευγενισμό. Ταυτόχρονα, με την περιοχή σήμερα να ξεκινά να ανταποκρίνεται στις νέες οικιστικές ανάγκες, μεταβάλλεται χωρίς κάποιο σχεδιασμό, με αποτέλεσμα να εντείνεται το χάσμα μεταξύ της συμβίωσης κατοικίας και βιομηχανίας. Σκοπός της εργασίας είναι η ενίσχυση του κοινωνικού δικτύου των χρηστών του Καρναγίου μέσω της ανάδειξης ενεργών βιομηχανιών και κληρονομιάς. Συγκεκριμένα, επικεντρώνεται στην Ακταία Οδό, και ενεργεί στον άξονα κατά μήκος των ναυπηγείων με διπλή επέμβαση. Η επέμβαση Α αποτελεί υψωμένη ξύλινη πλατφόρμα που αγγίζει στα μεταλλικά όρια ύψους 2 μέτρων που έχουν θέσει τα ναυπηγεία για προστασία των σκαφών. Αυτή η πρόταση δουλεύει σε συνδυασμό με πεζόδρομο πλάτους 2-2.5 μέτρων ο οποίος αγγίζει στο δρόμο και σκοπεύει στην ένωση της Ακταίας Οδού με την οδό Μαρίνας Λεμεσού για τους πεζούς. Όσον αφορά τις υψωμένες πλατφόρμες, χρησιμοποιείται το ύψος ως συνθετικό στοιχείο για παρατήρηση, επιτρέποντας σε επισκέπτες να εξερευνήσουν και να παρακολουθήσουν τις διαδικασίες επισκευής και συντήρησης σκαφών χωρίς να διακόπτουν τους τεχνίτες. Η επέμβαση Β αποτελεί επανάχρηση ενός εγκαταλελειμμένου μεταλλικού κελύφους που χρησιμοποιόταν για ανύψωση σκαφών για επισκευές στο κύτος τους. Η επέμβαση για επανάχρηση προτείνεται με μικτή χρήση υλικών, έπειτα από παρατηρήσεις της προσέγγισης υλικού ‘μπαλώματος’ στα κτήρια των ναυπηγείων. Με μεταλλικές πλατφόρμες σε έδαφος και ύψος, αλλά και χρήση ξύλου σε οργανικές μορφές υιοθετώντας τεχνικές καμπής ξύλου των τεχνιτών, η επέμβαση έχει στόχο τη δημιουργία χώρων που υποστηρίζουν την μετάδοση της τέχνης των ναυπηγών σε ευρύτερο κοινό, αλλά και την επίσκεψη τους από ντόπιους και την κοινωνική συνεύρεση των κοινών χρηστών της περιοχής. Η πρόταση προνοεί χώρο για εργαστήρια ξυλουργίας για μία διαδραστική εμπειρία της περιοχής στο έδαφος, πανέλα που ‘βλέπουν’ στο δρόμο για έκθεση των δημιουργιών και ανακοινώσεων, μικρό αμφιθέατρο για δυνατότητα διαλέξεων των ναυπηγών σε μαθητές/φοιτητές/προσκόπους που επισκέπτονται αλλά και για μαθήματα υπάρχον ναυτικού εκπαιδευτικού κέντρου που ήδη λειτουργεί στην περιοχή με επιτυχία. Επακολούθως, στον προτεινόμενο χώρο εισηγούνται χώροι για καθημερινές/εβδομαδιαίες συνευρέσεις μεταξύ της κοινότητας, αλλά και για δυνατότητα ετήσιων φεστιβάλ που μοιράζονται τη τέχνη των ναυπηγών, αλλά και τη βιομηχανία χαρουπιού και ζιβανίας, που άφησαν επίσης τα σημάδια τους στην περιοχή του Καρναγίου. Εν κατακλείδι, η εργασία αποσκοπεί σε μία ‘γεφύρωση’ της νέας οικιστικής ενέργειας της περιοχής με τη βιομηχανική ιστορία, αλλά και την ανάδειξη της ναυπηγικής παράδοσης στο αστικό κοινό, με σκοπό να αναδειχθεί η δυνατότητα που επιφέρει το μοναδικό απομένων Καρνάγιο στην περιοχή και η προοπτική συνεισφοράς του στην κοινότητα, με προσδοκία την ‘προστασία’ της παράδοσης από τις αναπτύξεις μεγάλης έκτασης που παραμονεύουν.

The present diploma thesis is focused on the Tsiflikoudia seaside industrial area in Limassol. This area has been met with various developments in the last year, especially in regard to plots being bought by big investors and their ambition for shallow and profitable ‘mammoth’ developments, which threaten the industrial history of the area as well as the city’s public space. Even though some industries have vacated the area, some still remain active, including the ship-making industry – the construction, repair, and maintenance of ships, along Aktaia road. The entire area of Tsiflikoudia takes its name from this industry, as it’s known as Karnagio (shipyard) among the locals (Italian carenaggio – dock, Latin carina – ship hull). Despite this being the last Karnagio in Cyprus and the great historical and industrial value of the shipyards, they are considered temporary by the municipal authority, since the plots do not officially belong to the business owners, so they face the possibility of being forced to move. Specifically, at the moment they are vulnerable to the rising rapid development of the area that the new investors have, who are looking for a seaside part of Limassol to ‘adorn’ with high-rise buildings. Through this diploma research, other crucial threats to the area have been observed, such as environmental concerns about the water quality of the river and the coast due to many dumping of garbage in inaccessible areas, as well as the complete cut-off of the whole Karnagio area from the city center’s road network. These vulnerable ends of the area make it ideal for investors to bring large built development to life, essentially starting from scratch, which threatens the Karnagio area and its heritage with gentrification. At the same time, the area is beginning to respond to the imminent residential needs and pushing residential neighborhoods, resulting in a widening gap between residential and industrial cohabitation. The objective of this work is to strengthen the social network of the users of Karnagio through emphasizing active industries and the heritage they hold. Specifically, it focuses on Aktaia road, and acts on the axis that runs along the shipyards with a double intervention. Proposal A consists of an elevated wooden platform that touches the 2m high metal limits set by the shipyard owners as a means to protect the boats. This proposal works in conjunction with a 2-2.5m wide pedestrian walkway that meets the existing dirt-road and aims to connect Aktaia street with Limassol Marina Street for pedestrians. As for the elevated platforms, height is used as a design element to be used for observation, allowing visitors to explore and observe the processes of ship repair and maintenance without interrupting the craftsmen. Proposal B consists of the repurpose of an abandoned metal structure that was used to lift boats for hull repairs. This reuse is proposed with a mixed use of materials, following observations of the ‘patchwork’ material approach to the shipyard buildings. With metal platforms on the ground and in elevation, as well as the use of wood in organic forms by adopting wood bending techniques of the craftsmen, this proposal aims to create spaces that support the transmission of the art of shipbuilders to a wider audience, as well as encourage visits by locals and their gathering as common users of the area. This reuse provides a space for wood-working workshops to form an interactive experience of the area on the ground, panels look over the street for exhibition of creations and announcements, a small auditorium for the possibility of lectures by the shipbuilders to visiting pupils/students/scouts as well as a space to be used by an existing maritime training center that is already operating in the area with success. Subsequently, in the proposal there are spaces suggested for daily/weekly gatherings between the community, but also for the possibility of annual festivals that share the art of the shipbuilders, as well as the carob and Zivania industry, which also left their marks in the Karnagio area. In conclusion, this work aims to ‘bridge’ the new residential use of the area with its industrial history, as well as to shed light on the shipbuilding tradition for the wider audience, in order to highlight the great opportunity that comes from maintaining the only remaining Karnagio and the prospect of it contributing to the community, as to ‘shelter’ this heritage from the large scale developments that loom.