Διερεύνηση για ένα "δικό μας χώρο" εντός του συνοικισμού των Κοκκίνων

Abstract

Αντικείμενο μελέτης της διπλωματικής εργασίας αποτελεί το σχεδιαστικό ερώτημα,πώς σε ένα δημόσιο χώρο με διάφορες παθογένειες μπορεί μέσα από αρχιτεκτονικές χωρικές πρακτικές ο χώρος να μεταβληθεί; Δηλαδή να μετατραπεί σε ένα κοινοτικό χώρο όπου οι κάτοικοι του να συνυπάρχουν και να λειτουργούν σε αυτόν, έχοντας το αίσθημα της ομαδικότητας και του “ανήκειν” ούτως ώστε να αποφευχθούν οι παραβατικές συμπεριφορές οι οποίες παρουσιάζονταν στο χώρο. Ως περιοχή μελέτης, επιλέχθηκε ο πυρήνας του συνοικισμού των Κοκκίνων στην επαρχία Λάρνακα, όπου είχε ανεγερθεί με τον εκτοπισμό των προσφύγων μετά την Τουρκική εισβολή το 1974. Πιο συγκεκριμένα ως χώρος επέμβασης επιλέχθηκε ο ισόγειος όροφος του πρώην κοινοτικού ιατρείου του συνοικισμού καθώς και το μόνο δημόσιο πάρκο του συνοικισμού με τον ελεύθερο χώρο πρασίνου. Η μελέτη της περιοχής αποτελεί σημαντικό κομμάτι της έρευνας και προβάλει τα σημαντικά στοιχεία του χώρου τα οποία καθοδηγούν τον σχεδιασμό. Μέσα από την μελέτη της περιοχής και την παρατήρηση των χρηστών διαπιστώνουμε ότι από όλους τους χρήστες του εμπορικού μετώπου του συνοικισμού μεγαλύτερη χρήση των δημοσίων χώρων κάνουν οι νέοι και τα παιδιά. Αυτό είναι εμφανές καθώς τα απογεύματα και τα Σαββατοκυρίακα τα περνάνε στο πάρκο και στον ελεύθερο χώρο πρασίνου που γειτνιάζει με το πάρκο. Επίσης οι ηλικιωμένοι της περιοχής είναι αυτοί που παρουσιάζουν λιγότερη χρήση δημοσίων χώρων. Έτσι με το κύριο ερώτημα που τίθεται ο συγκεκριμένος χώρος επιλογής καλείται να φέρει κοντά κάθε ηλικιακή ομάδα και να ενθαρρύνει την συλλογικότητα και την οικειοποίηση του χώρου. Μέσα από την μελέτη του εμπορικού μετώπου του συνοικισμού αλλά και τον συνοικισμό στην ολότητα του παρατηρείται έλλειψη και ανάγκη κοινοτικού χώρου. Κάτι που θα μπορεί να προσαρμόζεται σε κάθε περίσταση και που θα δίνει χωρικές ευκαιρίες, για να επιτρέπει και άλλου είδους οικειοποιήσεις αλλά και που θα ενισχύει τις ήδη υπάρχουσες έννοιες που κυριαρχούν στο χώρο. Δηλαδή την οικειοποίηση μέσω της ιδιωτικότητας και των εφήμερων κατασκευών που φτιάχνουν οι νεαροί της περιοχής για απομόνωση τους ώστε να έχουν ιδιωτικό χρόνο και χώρο μέσα στον πιο δημόσιο χώρο της περιοχής που είναι το πάρκο. Ακολούθως το πρώτο στάδιο στην διαδικασία της σύνθεσης πραγματοποιείται με την εκτενή ανάλυση του χώρου του πρώην κοινοτικού ιατρείου στο οποίο μετέπειτα γίνεται αφαίρεση της τοιχοποιίας και διατήρησης του σκελετού του κτιρίου για πειραματισμούς αναδιαμόρφωσης, μέσα από στάδια και ανατροφοδότησης από τις χωρικές έννοιες που παρατηρήθηκαν στο χώρο. Στόχος του χώρου αυτού είναι, να διαμορφώνεται εύκολα από ένα ενιαίο χώρο για μεγαλύτερες συλλογικότητες σε ένα χώρο με μικρότερα «δωμάτια» για μικρότερες συλλογικότητες, ανάλογα με τις ανάγκες των χρηστών και των δραστηριοτήτων που θα διαδραματίζονται κάθε φορά. Η σχεδιαστική πρόταση αποτελείται από 2 σενάρια. Το πρώτο σενάριο έχει ως χώρους επέμβασης το πρώην κοινοτικό ιατρείο όπου επέκταση του παίρνει ένα μέρος του πάρκου που τοποθετούνταν κάδη απορριμμάτων. Μέσα από τον νέο σχεδιασμό του κοινοτικού κέντρου πλέον ,ενθαρρύνεται η συναναστροφή διαφόρων ομάδων στο χώρο καθώς και η συνύπαρξη διαφόρων γεγονότων την ίδια στιγμή με εύκολο τρόπο τον διαχωρισμό των χώρων μεταξύ τους. Σε αυτό το σενάριο οι χρήστες αποκτούν ένα χώρο συλλογικού χαρακτήρα όπου θα έχουν άμεση επαφή και θα είναι υπεύθυνοι για την λειτουργία του ούτως ώστε να ενθαρρύνεται το συναίσθημα της οικειοποίησης. Το 2ο σενάριο έχει ως χώρους επέμβασης το πρώην κοινοτικό ιατρείο όπου διατηρεί την κατάσταση με τον νέο σχεδιασμό που έγινε στο 1ο σενάριο με διαφορά ότι το πάρκο αποτελεί επιπλέον χώρο επέμβασης. Ο χώρος του πάρκου αποτελεί τον κύριο χώρο χρήσης και εκτόνωσης των νέων και των παιδιών του συνοικισμού, έτσι το πάρκο έχει σχεδιαστεί με βλέψη την υγιής εκτόνωση τους αποφεύγοντας τις παραβατικές συμπεριφορές αφού οι επεμβάσεις θα γίνονται από αυτούς μέσω προκατασκευασμένων μελών. Έτσι το αίσθημα ευθύνης και οικειοποίησης θα δώσει το έναυσμα για ένα “δικό μας χώρο”.

The subject of this thesis is the design question: How can a public space with various pathologies be transformed through architectural spatial practices? Specifically, how can it be turned into a community space where residents coexist and function together, fostering a sense of group identity and belonging, thereby preventing the deviant behaviors previously seen in the area? The core of the Kokkinos settlement in the Larnaca district was chosen as the study area, a place built to house refugees displaced after the Turkish invasion of 1974. Specifically, the intervention area selected includes the ground floor of the former community clinic and the only public park in the settlement with its adjacent green space. Studying the area is a significant part of the research, highlighting the crucial elements that guide the design process. Through the study and observation of the users, it was found that young people and children are the primary users of the settlement's public spaces. This is evident in their frequent use of the park and its adjoining green space during afternoons and weekends. Conversely, the elderly are the least frequent users of these public spaces. Therefore, the main question posed is how this specific area can bring together all age groups and encourage collective use and appropriation of the space. The study of the settlement's commercial front and the settlement as a whole revealed a lack of community space. Such a space would adapt to various occasions, offering spatial opportunities to support new forms of appropriation and enhancing existing concepts dominant in the area, such as privacy and the temporary structures young people build for seclusion within the public park. The first stage in the composition process involves a thorough analysis of the former community clinic, followed by the removal of its walls and retention of the building's skeleton for experimental reconfiguration. This space aims to be easily reconfigured from a single area for larger collectives to a space with smaller "rooms" for smaller groups, depending on user needs and activities. The design proposal consists of two scenarios. The first scenario involves the former community clinic and extends into a part of the park previously used for waste bins. The new design of the community center encourages interaction among various groups and the coexistence of different events simultaneously, with easy separation of spaces. In this scenario, users gain a collective space where they have direct contact and responsibility for its operation, fostering a sense of ownership.The second scenario maintains the changes made to the former community clinic in the first scenario but also includes the park as an additional intervention area. The park is the primary space for young people and children to use and unwind, designed to promote healthy activity and avoid deviant behavior. The interventions in the park will be made by the users themselves using prefabricated elements. This sense of responsibility and ownership will inspire a sense of "our space."