Breeding success, wintering ecology and migratory behaviour of Eleonora's falcon (Falco eleonorae Gene, 1839)

Abstract

Το Γεράκι της Ελεονώρας, (Falco eleonorae) είναι μεταναστευτικό αρπακτικό το οποίο αναπαράγεται σχεδόν αποκλειστικά στη Μεσόγειο Θάλασσα, ενώ ξεχειμωνιάζει κυρίως στη Μαδαγασκάρη. Η γνώση γύρω από τις περιοχές διαχείμασης έχει πρόσφατα ενισχυθεί με τη χρήση δορυφορικών πομπών, μέσω των οποίων οι μεταναστευτικές διαδρομές έχουν επίσης αποκαλυφθεί. Παρόλα αυτά, οι παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν τις επιλογές μετακίνησης και τη χρήση των διαφόρων βιότοπων που το είδος χρησιμοποιεί κατά τη μετανάστευση, αλλά και το χειμώνα, δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητοί. Η Κύπρος είναι το ανατολικότερο άκρο της εξάπλωσης του γερακιού της Ελεονώρας, περιοχή στην οποία είχε εκτιμηθεί παλαιότερα ότι έχει τη χαμηλότερη αναπαραγωγική επιτυχία, σε αντιδιαστολή με το δυτικότερο άκρο της εξάπλωσης του όπου η αναπαραγωγική επιτυχία έχει βρεθεί να είναι τριπλάσια από αυτή στην Κύπρο. Νέες τεχνολογίες επιτρέπουν σήμερα την παρακολούθηση των μετακινήσεων αυτού του μεσαίου μεγέθους αρπακτικού με μεγάλη χωροχρονική λεπτομέρεια. Μια πλειάδα μέσων και τεχνικών είναι επίσης διαθέσιμη για τη μελέτη της αναπαραγωγικής οικολογίας του. Σε αυτή την εργασία μελέτησα την οικολογία του είδους καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, στις περιοχές αναπαραγωγής, στις μεταναστευτικές διαδρομές και στις περιοχές διαχείμασης.Στην Κύπρο, χρησιμοποίησα μια ποικιλία μεθόδων όπως καταμετρήσεις από τη ξηρά, τη θάλασσα και τον αέρα, χρησιμοποιώντας διάφορα εργαλεία όπως φωτογράφιση, φωτογραμμετρία και Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών για την εκτίμηση της αναπαραγωγικής επιτυχίας του είδους και την εκτίμηση της διαθεσιμότητας χώρων φωλεοποίησης, καθώς επίσης και για την εκτίμηση της επίδρασης που πιθανόν να έχουν τα φυσικά χαρακτηριστικά των θέσεων φωλεοποίησης στην αναπαραγωγική επιτυχία. Η αναπαραγωγική επιτυχία βρέθηκε να είναι στα ίδια επίπεδα με τον πυρήνα της εξάπλωσης του είδους, δηλαδή το Αιγαίο Πέλαγος και ότι ο πληθυσμός είναι σταθερός όσον αφορά τον αριθμό των αναπαραγωγικών ζευγαριών. Με τη χρήση καμερών οι οποίες τοποθετήθηκαν σε φωλιές, επιβεβαίωσα για πρώτη φορά την ύπαρξη ενδοειδικής θήρευσης, με ένα θηλυκό άτομο να ταΐζει τους νεοσσούς του με νεοσσό που πηρέ από γειτονική φωλιά. Παρόλο που τέτοια συμπεριφορά είναι δύσκολο να επιβεβαιωθεί, πιθανόν να είναι κοινό φαινόμενο σε αυτό το κοινωνικό είδος και η συχνότητα του να σχετίζεται με την πυκνότητα φωλιών και τη διαθεσιμότητα τροφής. Χρησιμοποιώντας για πρώτη φορά σε αυτού του μεσαίου μεγέθους αρπακτικό πομπούς GPS με ηλιακή φόρτιση, εντόπισα τις μεταναστευτικές διαδρομές ατόμων του είδους που φωλιάζουν στην Κύπρο. Συσχετίζοντας την ταχύτητα μετακίνησης και τη φυτοκάλυψη κατά μήκος των μεταναστευτικών διαδρομών, εντόπισα προτίμηση, ειδικά το φθινόπωρο, για περιοχές με μεγαλύτερη φυτοκάλυψη, πάνω από τις οποίες τα άτομα πετούν με μειωμένες ταχύτητες κατά τη διάρκεια της ημέρας, εξασκώντας τροφοληψία με ταυτόχρονη συνέχιση της πορείας τους. Τα άτομα κοιμούνταν τα περισσότερα βράδια, συνδυάζοντας τροφοληψία σε σύντομους σταθμούς πριν και μετά τη διάσχιση οικολογικών εμποδίων. Αντίθετα, πετούσαν μέρα και νύχτα με μεγάλες ταχύτητες πάνω από μη κατάλληλα ενδιαιτήματα. Κατά την άφιξη τους στη Μαδαγασκάρη, τα άτομα από την Κύπρο, αλλά και την Ελλάδα τα οποία μελετήθηκαν μαζί, παρέμειναν σε σχετικά ανοικτά ενδιαιτήματα σε πιο χαμηλά υψόμετρα. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού της παραμονής τους στις περιοχές διαχείμασης, εντός της περίοδος των βροχών, προοδευτικά μετακινούνταν προς τα βροχοδάση σε πιο ψηλά υψόμετρα, αξιοποιώντας την αφθονία τροφής χωροχρονικά. Η δραστηριότητα τους, η οποία μελετήθηκε σε ωριαία βάση, αποκάλυψε ότι τα άτομα ξεκουράζονται ή κοιμούνται κατά το 80 % του χρόνου τους, ενώ τρέφονται για περίπου 15 % του 24-ώρου, σχεδόν αποκλειστικά κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Eleonora’s falcon (Falco eleonorae) is a migratory bird of prey that breeds almost exclusively in the Mediterranean while spending the winter months primarily in Madagascar. Knowledge on its wintering grounds has been recently enhanced through the use of satellite telemetry, with which its migratory routes were revealed as well, but still, factors that affect migratory strategy and habitat usage both during migration and wintering are not well understood. Cyprus is the eastern limit if it’s breeding distribution, where it was thought to exhibit the lowest of breeding success rates, in contrast to the western limit, the Canary Islands, where breeding success was estimated to be three times greater. New technology and methods, presently allow the monitoring of the movement ecology of this medium-sized raptor in great spatiotemporal detail and an array of techniques are available for the study of its breeding ecology. In this work, Ι examined the year-round ecology of the species, at its breeding grounds, along migratory routes and in wintering areas.In Cyprus, Ι used a diversity of methods with the incorporation of ground, aerial and boat surveys using photography, photogrammetry and GIS as tools for the estimation of the breeding success of Eleonora’s falcon and for the assessment of nest site availability and the effect of nest site physical characteristics on breeding success. Ι found that breeding success is at the same level as at the core of its distribution, i.e. in the Aegean Sea and that the population is stable with regards to number of pairs. Using camera traps in nests, Ι confirmed for the first time between-nests intraspecific predation, witnessing a female feeding her nestlings with a nestling taken alive presumably from a nearby nest. Though such behaviour is rarely witnessed, it could be a common phenomenon in this colonial raptor whose frequency might be affected by fluctuations in breeding density and food availability. Using solar-powered GPS-accuracy transmitters for the first time on this medium-sized raptor Ι identified the migratory movements of Eleonora’s falcon breeding in Cyprus. Relating the speed of travel with the vegetative cover along the routes, during day and night, Ι identified a preference, especially in autumn, for migration through vegetation-rich areas where tracked individuals flew with lower speeds during daytime, indicating fly-and-forage activity. Birds roosted during most nights, and added stopovers at selected sites before or after crossing ecological barriers. By contrast, they overflew unsuitable habitats at fast speeds both during the day and at night. Combining data from tracked individuals from Cyprus Greece, I identified that upon arrival at the wintering grounds, the Eleonora’s falcons first remained in relatively open habitat types at lower elevations. During the second half of the wintering season and well into the rainy season, they progressively moved towards areas at higher elevation covered with humid forest, utilizing food abundance in a suitable pattern geographically and temporally. Time budgets based on data obtained at an hourly rate revealed that falcon were inactive, resting or roosting, more than 80 % of their time, while forage takes just about 15 % of their daily time budget, and occurs almost exclusively during daytime.