Η Επίδραση των γενικευμένων και εξειδικευμένων πρακτικών διδασκαλίας στα μαθησιακά αποτελέσματα στο μάθημα των μαθηματικών: μια συστηματική ανασκόπηση

Abstract

Η ποιότητα της διδασκαλίας είναι καθοριστική για το τι και πώς μαθαίνουν οι μαθητές. Παρά τις πολλές ερευνητικές προσπάθειες που έχουν γίνει στον τομέα της εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας, η ερευνητική κοινότητα δεν έχει ακόμα καταλήξει σε συμφωνία για το ποιες πρακτικές διδασκαλίας – γενικευμένες ή εξειδικευμένες για τα Μαθηματικά – είναι αποτελεσματικές στο μάθημα των Μαθηματικών. Η παρούσα εργασία επιδίωξε μέσα από μια συστηματική ανασκόπηση μικτής μεθοδολογίας να δώσει απαντήσεις στο καίριο αυτό ζήτημα, συνεξετάζοντας τους δύο τύπους πρακτικών διδασκαλίας και αξιοποιώντας δύο προσεγγίσεις (ποσοτική μετα-ανάλυση και ποιοτική μετα-σύνθεση). Το θεωρητικό υπόβαθρο της παρούσας συστηματικής ανασκόπησης αποτέλεσαν ένα θεωρητικό πλαίσιο γενικευμένων πρακτικών διδασκαλίας (το Δυναμικό Μοντέλο Εκπαιδευτικής Αποτελεσματικότητας) και ένα θεωρητικό πλαίσιο εξειδικευμένων για τα Μαθηματικά πρακτικών διδασκαλίας (το Μοντέλο Ποιότητας Διδασκαλίας στα Μαθηματικά). Μέσα από τη συστηματική ανασκόπηση της έρευνας των τελευταίων 50 χρόνων (1970-2020) εντοπίστηκαν 175 ποσοτικές μελέτες οι οποίες συμπεριλήφθηκαν στη μετα-ανάλυση και 30 ποιοτικές μελέτες οι οποίες αποτέλεσαν το δείγμα της ποιοτικής μετα-σύνθεσης. Οι δύο αυτές ξεχωριστές συνθέσεις ερευνών διενεργήθηκαν ακολουθώντας όλα τα ενδεδειγμένα στάδια, αναφορικά με τον εντοπισμό, την επιλογή και την κωδικοποίηση των ερευνών. Για τη διενέργεια της μετα-ανάλυσης χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο “Robumeta” της R. Όλες οι αναλύσεις έγιναν τρεις φορές: μία για το συνολικό δείγμα και άλλες δύο για τις δύο υποομάδες του (επιδράσεις μίας πρακτικής και επιδράσεις ενός συνδυασμού πρακτικών). Τα αποτελέσματα της μετα-ανάλυσης κατέδειξαν ότι στο σύνολό τους οι πρακτικές διδασκαλίας συνεισφέρουν στα αποτελέσματα των μαθητών (σε γνωστικό, συναισθηματικό, μεταγνωστικό και συμπεριφορικό τομέα) με ένα μέτριο μέγεθος επίδρασης. Εξετάζοντας τον βαθμό επίδρασης της καθεμίας από τις πρακτικές διδασκαλίας φάνηκε οι περισσότερες από τις πρακτικές να έχουν μία μέτρια επίδραση στα μαθησιακά αποτελέσματα, με τις εξειδικευμένες για τα Μαθηματικά πρακτικές να έχουν ελαφρώς μεγαλύτερα μεγέθη επίδρασης από τις γενικευμένες πρακτικές. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στις επιδράσεις των πρακτικών με βάση το είδος των αποτελεσμάτων που εξεταζόταν κάθε φορά. Η ανάλυση μετριασμού επίδρασης έδειξε ότι ο τύπος των μαθησιακών αποτελεσμάτων, η ήπειρος διεξαγωγής της έρευνας και η βαθμίδα εκπαίδευσης δε διαφοροποιούσαν τον βαθμό επίδρασης. Οι μόνες μεταβλητές που φάνηκαν να επηρεάζουν τα μεγέθη επίδρασης των πρακτικών διδασκαλίας στα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν το είδος της έρευνας και η μέθοδος συλλογής δεδομένων. Τα αποτελέσματα της μετα-ανάλυσης φάνηκαν να είναι συνεπή και μετά την αφαίρεση των ακραίων τιμών των μεγεθών επίδρασης. Τα αποτελέσματα της ποιοτικής μετα-σύνθεσης κατέδειξαν ως αποτελεσματικές πρακτικές - με βάση τη συχνότητα με την οποία εμφανίζονται στις ποιοτικές περιγραφές αποτελεσματικών διδασκαλιών - ένα μείγμα γενικευμένων και εξειδικευμένων πρακτικών διδασκαλίας - με τις γενικευμένες πρακτικές διδασκαλίας να έχουν ένα μικρό προβάδισμα έναντι των εξειδικευμένων πρακτικών. Δεδομένου ότι η παρούσα συστηματική ανασκόπηση φαίνεται να είναι η πρώτη που συνεξετάζει τους δύο τύπους πρακτικών διδασκαλίας, τα αποτελέσματα της έχουν να προσθέσουν στο υπάρχον σώμα της έρευνας που υπογραμμίζει τη σημασία των γενικευμένων και εξειδικευμένων πρακτικών διδασκαλίας. Δεδομένου ότι και οι δύο τύποι πρακτικών φαίνεται να συνεισφέρουν στην αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας των Μαθηματικών δε θα πρέπει να παραβλέπονται. Τα ευρήματα της παρούσας συστηματικής ανασκόπησης έχουν προεκτάσεις σε θεωρητικό, ερευνητικό και πρακτικό επίπεδο.

The quality of teaching is crucial on what and how students learn. However, despite the many research efforts that have been made in the field of Educational Effectiveness, the scientific community has not yet reached an agreement on which teaching practices –content-generic or content-specific– are most effective in the lesson of Mathematics. The present study aims to provide answers to this key issue, by examining the two types of teaching practices through a mixed-methodology systematic review. Towards this end, a content-generic framework (Dynamic Model of Educational Effectiveness) and a content-specific framework (Mathematical Quality of Instruction) provided the theoretical background for the exploration taken herein. Through the systematic review of studies that were conducted in the last 50 years (1970-2020), 175 quantitative studies were included in the meta-analysis, and 30 qualitative studies constituted the sample of the qualitative meta-synthesis. These two separate syntheses of studies were conducted by following all the necessary steps as provided by the expert guidelines with respect to identifying, selecting and coding of the studies. In order to perform the meta-analysis, the statistical R-package “Robumeta” was used. All of the analyses were run three times: first for the entire sample and then separately for effect sizes corresponding to a single teaching practice and to a combination of teaching practices respectively. The results of the meta-analysis showed a moderate effect of teaching practices overall on students’ learning. Furthermore, upon examining the level of effectiveness of each of the teaching practices, it was found that most of the practices had a moderate effect on students’ learning and that content-specific practices (for Mathematics) had slightly higher effect sizes than those of the content-generic practices. The effects obtained were comparable (without any significant differences) across the two main types of outcomes examined (cognitive and affective). In addition, moderation-analysis results showed that the type of outcome, the continent of the study and the level of education had no statistically significant contribution to the level of effectiveness. The only variables that appeared to influence the effect sizes of teaching practices on student learning were the type of research and the method of data collection. The results of meta-analysis appeared to be consistent even after removing the outliers of the effect sizes and running a series of sensitivity analyses. The results of qualitative meta-synthesis identified as effective teaching practices –based on the frequency with which they appeared in the qualitative descriptions of effective mathematics teaching – a mixture of content-generic and content-specific practices. According to these results, generic practices were found to have a small advantage over content-specific teaching practices. Given that this seems to be the first systematic review that brings together both types of teaching practices, its results add to a growing body of literature underlying the importance of content-generic and content-specific teaching practices for (different types) of student learning. Given that the two types of practices appear to contribute similarly in the effectiveness of teaching Mathematics, neither should not be overlooked. As a consequence, the results of this study can have important implications for theory, research and practice.