Evaluation of the role of environmental, habitat and landscape heterogeneity for lizard communities along the island of Cyprus’ riverbanks
Date
2024-05Author
Erotokritou Demetriade, Eleni P.Publisher
Πανεπιστήμιο Κύπρου, Σχολή Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών / University of Cyprus, Faculty of Pure and Applied SciencesGoogle Scholar check
Keyword(s):
Metadata
Show full item recordAbstract
This study focuses on the diversity of lizards along riverbanks. Its aim is to compare lizard diversity and abundance patterns across seasons, elevations, and protection status of areas along riverbanks, the latter expressed by their presence within or outside Natura 2000 sites. Additionally, the study examines the relationship of lizard diversity with habitat and landscape heterogeneity, and the importance of the composition and configuration of landscape in specific areas.
The effect that these factors may have on lizard communities has been explored by studying three rivers that exhibit variation in environmental conditions. These are: (a) Alykos – Potamos Gialias, (b) Peristerona, and (c) Mesa Potamos. For each river, 18 transect lines were selected for monitoring lizard species occurrence and abundance.
Additionally, the abundances of four common species, namely Ophisops elegans, Phoenicolacerta troodica, Laudakia cypriaca, and Acanthodactylus schreiberi, were evaluated separately. Also, eleven of those transect lines plus another two were monitored in order to investigate the effect of landscape heterogeneity on lizards’ richness.
The DAFOR scale (Dominant, Abundant, Frequent, Occasional and Rare) was used to evaluate habitat heterogeneity by identifying six distinct vegetation and surface cover categories in the transect line and calculating the extent and percentage of each category present at each site. Then, a simple Habitat Diversity Metric (HDM) was calculated for each transect line, for each of the four most common and endemic species, as mentioned above, and for the total lizard diversity.
Additionally, in order to evaluate the effect of landscape heterogeneity on lizard diversity, land cover was mapped in a buffer zone of 100 meters around the 13 transect lines and land cover was classified in ten categories. Following land cover mapping, FRAGSTAT was used to calculate different configuration and composition metrics around every transect.
Results suggest that lizard diversity in riparian systems is high compared to the total number of lizard species found in Cyprus. This underlines the importance of riverbank areas for lizard diversity. More research on this topic is required to evaluate in more detail the factors affecting lizard diversity within these habitats. The present study did not find any correlation between elevation, season, protection status, or habitat heterogeneity with total lizard species richness or diversity. A significant correlation has been observed only between the abundance of three of the four species under investigation and elevation, season, and/or protected regions. In any case, similar research has to be repeated regularly in order to monitor the effectiveness of Natura 2000 areas for the preservation of reptiles.
Regarding landscape heterogeneity, the findings demonstrated that lizards are significantly affected by landscape composition. A positive relationship between species richness and landscape composition has been found. Moreover, three landscape metrics appeared to be important in the study locations, indicating a relationship between landscape heterogeneity and lizard abundance.
In conclusion, it appears that riparian habitats can play an important role for reptile conservation, as they provide an heterogeneous environment that is important for many species regardless of individual environmental factors. Ο στόχος της ερευνητικής εργασίας είναι να συγκρίνει την ποικιλότητα και την αφθονία των σαυρών μεταξύ εποχών, υψομέτρων και καθεστώτος προστασίας. Επιπρόσθετα, εξετάζεται η σχέση της ποικιλότητας των σαυρών με την ετερογένεια των ενδιαιτημάτων και του τοπίου, καθώς και με τη σημαντικότητα της σύνθεσης ή της διαμόρφωσης του τοπίου.
Η επίδραση που μπορεί να έχουν αυτοί οι παράγοντες στα είδη και τους πληθυσμούς των σαυρών αξιολογείται μέσα από τη μελέτη τριών παρόχθιων βιοτόπων σε τρία ποτάμια, τα οποία παρουσιάζουν διακυμάνσεις στις περιβαλλοντικές συνθήκες, στα ενδιαιτήματα και στο τοπίο: (α) Άλυκος – Ποταμός Γιαλιάς, (β) Περιστερώνα και (γ) Μέσα Ποταμός.
Επιπρόσθετα, αξιολογήθηκε χωριστά η αφθονία τεσσάρων κοινών ειδών σαυρών [Αλιζαύρα ή Σιελεντρούνα (Ophisops elegans), Σαύρα του Τροόδους (Phoenicolacerta troodica), Κουρκουτάς (Laudakia cypriaca), και Αμμόσαυρα (Acanthodactylus schreiberi)].
Για την αξιολόγηση της ετερογένειας των ενδιαιτημάτων χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος DAFOR (Dominant = κυρίαρχο, Abundant = άφθονο, Frequent = συχνό, Occasional = περιστασιακό και Rare = σπάνιο). Σε 18 διαδρομές, αναγνωρίστηκαν έξι διαφορετικές κατηγορίες βλάστησης και τύπου εδάφους, και υπολογίστηκε η έκταση και το ποσοστό της κάθε κατηγορίας. Στη συνέχεια, υπολόγισα μια απλή Μετρική Ποικιλότητας Ενδιαιτήματος – ΜΠΕ (Habitat Diversity Metric - HDM), για κάθε διαδρομή, για το κάθε ένα από τα τέσσερα κοινά και ενδημικά είδη που εξετάστηκαν, και ΜΠΕ για την ποικιλότητα των σαυρών.
Επιπλέον, για την αξιολόγηση των επιδράσεων της ετερογένειας τοπίου στην ποικιλότητα των σαυρών, αρχικά πραγματοποιήθηκε χαρτογράφηση της επιφάνειας του εδάφους (τοπίο) σε ζώνη 100 μέτρων γύρω από τις 13 διαδρομές και διαφάνηκαν δέκα κατηγορίες τοπίου. Όσον αφορά τη χαρτογράφηση του τοπίου, υπολογίστηκαν τα αποτελέσματα διαφορετικών δεικτών διαμόρφωσης και σύνθεσης τοπίου στη ζώνη γύρω από την κάθε διαδρομή.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, καταγράφηκαν 613 άτομα. Ο αριθμός των ειδών και η αφθονία τους δεν συσχετίστηκαν σημαντικά με κάποια από τις μεταβλητές που εξετάστηκαν (εποχή, υψόμετρο, κατάσταση προστασίας της περιοχής και ετερογένεια ενδιαιτημάτων). Επιπλέον, δεν βρέθηκε σχέση μεταξύ της αφθονίας καθενός από τα τέσσερα κοινά είδη που αξιολογήθηκαν και της ετερογένειας των ενδιαιτημάτων, παρόλο που κάποια είδη αποκρίθηκαν διαφορετικά σε κάποιες μεταβλητές που εξετάστηκαν (υψόμετρο, εποχή και την κατάσταση προστασίας της περιοχής μελέτης).
Επίσης, όσον αφορά την έρευνα για την ετερογένεια του τοπίου, καταγράφηκαν 572 άτομα, τα οποία ανήκουν σε 6 διαφορετικά είδη σαυρών. Η Ανάλυση Κύριων Συνιστωσών κατέδειξε ότι η ποικιλότητα των ειδών επηρεάζεται θετικά από τις μετρικές τοπίου σε επίπεδο κλάσης: (α) το ποσοστό του τοπίου που καλύπτεται από τη συγκεκριμένη κατηγορία κάλυψης εδάφους (PLAND), και (β) το μεγαλύτερο κατάτμημα (LPI). Επίσης, 3 μετρικές τοπίου επηρεάζουν σημαντικά την αφθονία των σαυρών στις παρόχθιες περιοχές.
Γενικά, τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η ποικιλότητα των σαυρών στις παρόχθιες περιοχές που εξετάστηκαν είναι μεγάλη σε σύγκριση με τον συνολικό αριθμό ειδών σαυρών που υπάρχουν στο νησί, κάτι που επισημαίνει τη σημασία των παραποτάμιων περιοχών για την ποικιλότητα των σαυρών.
Όσον αφορά την ετερογένεια του τοπίου, τα ευρήματα κατέδειξαν ότι οι βιοκοινότητες των σαυρών επηρεάζονται σημαντικά από τη σύνθεση του τοπίου. Επιπλέον, βρέθηκε θετική σχέση μεταξύ της ποικιλότητας των ειδών και της σύνθεσης του τοπίου.